23/52/6 ΘΕΜΑ: Χειμωνιάτικα δέντρα, δείξτε μου τα "μάτια" σας!
Οι «οφθαλμοί» των κλαδιών μας αποκαλύπτουν την ταυτότητα
του δένδρου.
«Τα
χειμωνιάτικα δέντρα στέκονται σαν χορευτές έτοιμοι να δείξουν στον κόσμο τη
χάρη τους, ενώ η δύναμή τους φαίνεται στο πώς παραμένουν τόσο ακίνητα στις
εποχιακές ριπές. Τώρα που τα φύλλα έχουν πέσει, είναι τόσο περήφανα, σαν το
ασημοκαφέ δέρμα τους να ήταν η δόξα τους από την αρχή. Σήκωσα το κεφάλι μου
στον άνεμο, με τα μάτια ανοιχτά για αυτή την απαλά φωτισμένη μέρα. Το κρύο
είναι καλό αν είσαι ζεστός μέσα σου, όπως ακριβώς αγαπάμε τον πάγο το
καλοκαίρι.»
Σε αντίθεση με άλλες μορφές ζωής, τα δέντρα και οι θάμνοι
δεν πεθαίνουν πάνω από το έδαφος στην διάρκεια του παγωμένου χειμώνα, αλλά προφυλάσσουν
τους βλαστούς τους για το επόμενο έτος σε οφθαλμούς, παρουσιάζοντας πολλούς διαφορετικούς
«χαρακτήρες» που δύσκολα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Χρησιμοποιώντας
αυτούς τους χαρακτήρες των οφθαλμών και των κλαδιών, τα φυλλοβόλα δέντρα και οι
θάμνοι μπορούν να αναγνωριστούν με αξιοπιστία το χειμώνα και να μετατρέψουν μια
χειμωνιάτικη βόλτα σας σε βοτανολογική εξερεύνηση!
Ο κλασικός τρόπος αναγνώρισης των φυλλοβόλων πλατύφυλλων
δέντρων το χειμώνα είναι η λεπτομερής εξέταση των κλαδιών και των χειμερινών οφθαλμών.
Το μέγεθος και το χρώμα των λεπιών των οφθαλμών, η διάταξη των οφθαλμών στο
κλαδί και το χρώμα, η υφή και η παρουσία ή απουσία τριχών στα κλαδιά είναι
μερικά από τα στοιχεία που μπορούν να σας καθοδηγήσουν.
Τα περισσότερα πλατύφυλλα δένδρα δεν έχουν φύλλα τον
χειμώνα. Οι οφθαλμοί (μάτια) που υπάρχουν στα κλαδιά μπορούν να μας αποκαλύψουν
την ταυτότητα του δένδρου. Τα «μάτια» κλείνουν μέσα τους την δύναμη που
χρειάζεται το δένδρο για να μεγαλώσει την Άνοιξη. Τα «μάτια» περιέχουν τις
αρχές του νέου βλαστού, των φύλλων και των λουλουδιών, που θα βγουν τον επόμενο
χρόνο.
Απ’ έξω καλύπτονται με σκληρά «λέπια», που προστατεύουν τον οφθαλμό από το κρύο και τα έντομα. Για περιοχές που χειμώνας σημαίνει ξηρασία, τα νέα φύλλα δεν ξεραίνονται επειδή προστατεύονται μέσα στα «λέπια» του οφθαλμού. Μερικά δέντρα που δεν έχουν οφθαλμούς με σκληρό κάλυμμα, προστατεύουν τα νεαρά φύλλα σκεπάζοντάς τα με ένα λεπτό χνουδωτό στρώμα.
Την Άνοιξη, όταν ο καιρός γίνεται πιο ζεστός, ο οφθαλμός
φουσκώνει και σκάει, ανοίγει δηλαδή τα σκληρά προστατευτικά λέπια του. Από μέσα
θα βγουν τα νέα φύλλα, τα λουλούδια και ο καινούργιας βλαστός. Στο τέλος του Φθινοπώρου κάθε νέο κλαδί θα
έχει στην άκρη του ένα καινούργιο «μάτι».
Οι βλαστοί γίνονται λεπτά κλαδιά και αργότερα παχαίνουν και γίνονται
κλωνάρια. Υπάρχουν και οι μασχαλιαίοι οφθαλμοί που περιέχουν νεαρά φύλλα και
λουλούδια. Σε περίπτωση που δεν αναπτυχθεί ο κορυφαίος οφθαλμός επειδή κόπηκε,
θα αναπτυχθεί χωριστά κάποιος από τους μασχαλιαίους.
Υπάρχουν πολλά άλλα στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν στην αναγνώριση. Φλοιός - είναι λείος, τραχύς, κυματοειδής, τι χρώμα έχει, είναι διαφορετικός στα νεότερα δέντρα; Καρποί - συχνά οι καρποί παραμένουν στα δέντρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται τα βελανίδια της βελανιδιάς, τα κλειδιά της τέφρας, τα καρύδια της φουντουκιάς και οι κωνοειδείς καρποί της σκλήθρας. Φύλλα - τα φύλλα μπορεί να παραμείνουν στα δέντρα και να βοηθήσουν στην αναγνώριση. Προσέξτε τα φύλλα στο έδαφος που μπορεί να έχουν πεταχτεί από άλλα δέντρα.
Η μορφή και η θέση ορισμένων δέντρων μπορεί επίσης να αποτελέσει οδηγό. Για παράδειγμα, η φουντουκιά είναι ένα μικρό δέντρο, συχνά μέρος του "υπο-ορόφου" ενός δάσους και συχνά πολύκλαδο. Η βελανιδιά, ο πλάτανος και η φλαμουριά, όταν είναι ώριμα, είναι συνήθως μεγάλα, κυρίαρχα δέντρα. Η σκλήθρα είναι ένα μεσαίου μεγέθους δέντρο που συχνά αναπτύσσεται κατά μήκος των ρεματιών.
Χρήσιμα και ενδιαφέροντα VIDEO:
■ Πώς να χρησιμοποιήσετε τα «μάτια» για να αναγνωρίσετε τα δέντρα: Οι οφθαλμοί είναι ένα χρήσιμο, αλλά δύσκολο χαρακτηριστικό για την αναγνώριση των δέντρων. Ο Billy Beck, επίκουρος καθηγητής του Iowa State University και ειδικός σε θέματα δασοπονίας, μοιράζεται τα 3 κορυφαία πράγματα που πρέπει να αξιολογείτε κατά την εξέταση των οφθαλμών - τα οποία θα σας βοηθήσουν να χρησιμοποιήσετε το διαδικτυακό, διαδραστικό κλειδί αναγνώρισης δέντρων του ISU Extension and Outreach. (3’:38’’) https://youtu.be/dUSK3OADU4A
■
Αν μαθαίνετε καλύτερα μέσω βίντεο, εδώ θα παρακολουθήσετε (στα αγγλικά) έναν
οδηγό που αναλύει τις λεπτομέρειες αναγνώρισης των δέντρων τον χειμώνα! https://youtu.be/lBcIQ75Nkko
Μάθετε μερικά
βασικά στοιχεία για την αναγνώριση των δέντρων από το φλοιό τους και άλλα
στοιχεία το χειμώνα, καθώς και μερικές από τις χρήσεις που έχουν.
■
Πώς να αναγνωρίζετε τα δέντρα το χειμώνα (Μέρος 1) (15':33'') https://youtu.be/GMDXoykOvAM
■
Μέρος 2 του βίντεο για την αναγνώριση δέντρων το χειμώνα. https://youtu.be/nQOnV9RhZu0