19. Πουλιά του Χειμώνα και η υγιεινή στο τάισμά τους

 2η εβδομάδα, ΘΕΜΑ: Πουλιά του Χειμώνα και η υγιεινή στο τάισμά τους




Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία https://www.ornithologiki.gr/el/ μας συστήνει 10 αντιπροσωπευτικά πτηνά του χειμώνα.

1. Κοκκινολαίμης

Με χαρακτηριστικό πορτοκαλοκόκκινο χρώμα στο πρόσωπο και το στήθος και τολμηρό ταμπεραμέντο ο “Καλόγιαννος” δεν περνά απαρατήρητος.
Τον χειμώνα μπορούμε να τον δούμε πιο εύκολα, αφού πολλοί Κοκκινολαίμηδες έρχονται για να ξεχειμωνιάσουν στους κήπους των χωριών και των πόλεων, όπου αντηχεί παντού το χαρακτηριστικό τους κάλεσμα, σαν χάντρες που πέφτουν σε κομπολόι.
Κελαηδά όλο τον χρόνο, υπερασπίζοντας σθεναρά τις επικράτειές του από εισβολείς και διεκδικητές, αλλά τον χειμώνα κελαηδά και το θηλυκό που επιθυμεί κι αυτό να έχει μια δική του επικράτεια!

European Robin (Erithacus rubecula) – Photo: Kai Helge Andersen

2. Αιγίθαλος

Ό,τι πιο κοντινό έχουμε σε φτερωτή χιονόμπαλα!
Ξεχωριστός, γλυκύτατος, με κυματιστό πέταγμα και λάτρης των μικρών και υπερδραστήριων κοπαδιών, ο Αιγίθαλος είναι ένα από τα μικρότερα πουλιά της χώρας μας.
Χαρακτηριστικό του η μακριά ουρά (γι’ αυτό είναι γνωστός και ως Μακρυνούρης), χωρίς την οποία θα ήταν μόλις 6 εκ.!
Η μικροσκοπική αυτή χνουδόμπαλα συναντάται σε δάση αλλά συχνά και σε πάρκα αστικών περιοχών.
Τις κρύες νύχτες του χειμώνα, μαζεύεται όλη η οικογένεια και κοιμούνται κολλητά ο ένας δίπλα στον άλλον για να κρατηθούν ζεστοί.

Long-tailed Tit (Aegithalos caudatus) – Photo: Γιώργος Καρκαλής

3. Χρυσοβασιλίσκος

Ο λεπτεπίλεπτος Χρυσοβασιλίσκος είναι το μικρότερο είδος πουλιού της χώρας μας. Μοιάζει πολύ με τον συγγενικό του Πυρροβασιλίσκο με τον οποίο μοιράζονται τη χαρακτηριστική πυρρόξανθη λωρίδα στο κεφάλι.
Αγαπημένος του βιότοπος είναι τα δάση ελάτης και πεύκης των μεγάλων υψομέτρων, αλλά τον χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα, ακόμα και μέσα στα πάρκα των πόλεων, ενώ καταφθάνουν στη χώρα μας και Χρυσοβασιλίσκοι από πιο βόρειες περιοχές.
Αν και ζυγίζει μόλις 5 γρ., δηλαδή όσο ένα κέρμα των 20 λεπτών, αυτό το στρογγυλωπό μικροπούλι φροντίζει να κάνει αισθητή την παρουσία του με το χαριτωμένο όσο και χαρακτηριστικό «σι-σι-σι» της φωνής του: https://xeno-canto.org/species/Regulus-regulus


Goldcrest (Regulus regulus) – Photo: Γιώργος Αλεξανδρής

4. Αγριόκυκνος

Με απαράμιλλη κομψότητα και φέρνοντας εικόνες από τοπία του Βορρά, οι Αγριόκυκνοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τον χειμώνα την τούνδρα για να φτάσουν μέχρι τους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας.
Παραδίδουν μαθήματα ομορφιάς και μεγαλοπρέπειας, όχι όμως και φωνής μιας και το κάλεσμά τους μοιάζει με… τρομπόνι!
Αποτελούν υπόδειγμα συζυγικού βίου καθώς ζευγαρώνουν εφ’ όρου ζωής.
Στους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας, με πλέον αγαπημένο τους το Δέλτα του Έβρου, συχνάζουν με τα άλλα δύο είδη κύκνων που απαντούν στη χώρα μας, τον Βουβόκυκνο και τον Νανόκυκνο.

Whooper Swan (Cygnus cygnus) – Photo: Jarmo Øjanen

5. Χιονοτσίχλονο

Ένα τσιχλόνι του χιονιού!
Σπάνιος χειμερινός επισκέπτης στη χώρα μας, το Χιονοτσίχλονο συχνάζει στην αλπική ζώνη της Βόρειας Ελλάδας αλλά και σε ανοιχτούς παραλιακούς βιότοπους (με αγαπημένους του αυτούς της περιοχής του Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα).
Κοινώς… ένα μικροπούλι που είναι των άκρων!
Φωλιάζει στον Αρκτικό Κύκλο, από τη Σκανδιναβία έως την Αλάσκα, τον Καναδά και τη Γροιλανδία και μεταναστεύει νότια τον χειμώνα, φτάνοντας μέχρι τη Μεσόγειο.
Αν επισκεφθείτε κάποιο από τα χιονοδρομικά κέντρα της Βόρειας Ελλάδας, όπως αυτά στο Καϊμακτσαλάν ή στο Φαλακρό… έχετε τον νου σας.

Snow Bunting (Plectrophenax nivalis) – Photo: Γιώργος Αλεξανδρής

6. Αλκυόνη

Γνωστή ως το “μπλε βέλος” των υγροτόπων, η Αλκυόνη μπορεί να “φωτίσει” ακόμα και την πιο μουντή μέρα με τα εκπληκτικά γαλαζοπράσινα χρώματά της!
Συναντάται στις άκρες υγροτόπων και σε παραθαλάσσιες περιοχές όπου συνήθως κάθεται σε κλαδιά ή βράχους και βουτά κατακόρυφα με αστραπιαία ταχύτητα για να πιάσει μικρά ψάρια, μαλάκια και καρκινοειδή.
Αν και μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας, είναι ευκολότερο να τη δει κανείς κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν επισκέπτονται τη χώρα μας για να ξεχειμωνιάσουν Αλκυόνες που γεννήθηκαν βορειότερα.

Common Kingfisher (Alcedo atthis) – Photo: Γιώργος Αλεξανδρής

7. Κεδρότσιχλα

Αλίμονο σε όποιον τολμήσει να την πειράξει! Όταν οι Κεδρότσιχλες νιώσουν ότι απειλούνται μπορεί να συσπειρωθούν πολλές μαζί και στην κυριολεξία να βομβαρδίσουν με κουτσουλιές τον εισβολέα!
Ευρέως εξαπλωμένη στη βόρεια Ευρώπη, στη χώρα μας είναι πιο κοινή τον χειμώνα, όταν πολλές Κεδρότσιχλες έρχονται στα μέρη μας αναζητώντας ένα ηπιότερο κλίμα και νόστιμους καρπούς που αποτελούν τη βασική τους τροφή.
Όπως όλες οι τσίχλες, κινείται στο έδαφος… χοροπηδώντας! Ξεχωρίζει όμως εύκολα από τις υπόλοιπες που απαντούν στην Ελλάδα μιας και είναι η μοναδική με γκρι “μπαλώματα”.
Άλλο ιδιαίτερο στοιχείο της Κεδρότσιχλας είναι η χαρακτηριστική φωνή της που μοιάζει με αυτή της Καρακάξας:

Fieldfare (Turdus pilaris) – Photo: Μιχάλης Κωτσάκης

8. Νανόχηνα

Φέρνοντας εικόνες από παραμύθια του Βορρά, οι Νανόχηνες διανύουν κάθε χρόνο χιλιάδες χιλιόμετρα από τον Αρκτικό Κύκλο ως τη Μεσόγειο για να περάσουν τον χειμώνα στα υγρολίβαδα των υγροτόπων της Βόρειας Ελλάδας.
30 ζευγάρια, το σύνολο σχεδόν του Φιννοσκανδικού πληθυσμού του πιο απειλούμενου υδρόβιου πουλιού της Ευρώπης, παραμένουν στη Λίμνη Κερκίνη και το Δέλτα του Έβρου για 5 περίπου μήνες, καθιστώντας τη χώρα μας την πιο σημαντική για την επιβίωσή τους!
Μάθε περισσότερα για τη Νανόχηνα στο:

Lesser White-fronted Goose (Anser erythropus) – Photo: Θεόδωρος Ναζηρίδης

9. Πύρρουλας

Ένα από τα πιο όμορφα πουλιά του δάσους, ο Πύρρουλας είναι ένα μικρόπουλο ντροπαλό και μοναχικό που προτιμά να παραμένει κρυμμένο ανάμεσα στα πυκνά φυλλώματα των δασών της Πίνδου και της Ροδόπης.
Η εντυπωσιακή αυτή σπίζα είναι ένα από τα πιο μονογαμικά είδη πουλιών και συνήθως συναντάται σε ζεύγη, τόσο τον χειμώνα όσο και κατά την αναπαραγωγική περίοδο.
Το αρσενικό και το θηλυκό του ζευγαριού σφυρίζουν συνεχώς μεταξύ τους -ένα χαμηλό “πχιου πχιου”- για να παραμένουν κοντά σε πυκνά δάση ή θαμνώνες.

Eurasian Bullfinch (Pyrrhula pyrrhula) – Photo: Μιχάλης Κωτσάκης

10. Χιονοκότσυφας

Ένας Κότσυφας με λευκό μπάλωμα στο στήθος!
Με ιδιαίτερη προτίμηση στα μεγάλα υψόμετρα, σπάνια θα τον συναντήσουμε στα πεδινά, σε αντίθεση με τον κοινό συγγενή του και γείτονά μας.
Αν και πιο ντροπαλός, θα τον δούμε να κάθεται συχνά σε εκτεθειμένες θέσεις. Τρέφεται κυρίως με έντομα και σκουλήκια, ενώ τον χειμώνα περιορίζει τη δίαιτά του στους καρπούς που είναι ευκολότερο να βρεθούν.
Το λευκό σημάδι στο στήθος επιδεικνύεται συχνά από το αρσενικό για να εντυπωσιάσει τα θηλυκά ή να αποθαρρύνει κάποιον ανταγωνιστή του!
Σε αντίθεση με άλλα μέλη της οικογένειάς του (Τσίχλες) που κλωσά μόνο το θηλυκό, αναλαμβάνουν τόσο την επώαση όσο και την ανατροφή των νεοσσών και οι δύο γονείς.


Ring Ouzel (Turdus torquatus) – Photo: Γιώργος Αλεξανδρής



ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: Η υγιεινή στις ταΐστρες των πουλιών


Πριν αρχίσετε να βάζετε τροφή και σπόρους στις ταΐστρες των άγριων πουλιών, για να τα βοηθήσετε να επιβιώσουν τον χειμώνα θυμηθείτε πως μια βρώμικη ταΐστρα μπορεί να φιλοξενεί βακτήρια, μούχλα και άλλα που μπορούν να μολύνουν γρήγορα τα πεινασμένα πτηνά. Ευτυχώς, είναι εύκολο να καθαρίσετε τις ταΐστρες πουλιών για να σταματήσετε τη διάδοση ασθενειών και να προσκαλέσετε περισσότερους πουλιά για να απολαμβάνουν ασφαλείς, καθαρούς σταθμούς σίτισης.

Προβλήματα με τους βρώμικους τροφοδότες;

Οι απεριποίητες και βρώμικες ταΐστρες εκτός από τις ασθένειες που μεταδίδονται από μουχλιασμένους σπόρους και περιττώματα πτηνών, δημιουργούν και άλλα προβλήματα για τα πουλιά, όπως:

• Δυσάρεστες οσμές που μπορεί να προσελκύσουν έντομα, ποντίκια, αρουραίους ή άλλη ανεπιθύμητη άγρια ​​ζωή

• Συσσωρεύσεις λίπους και υπολειμμάτων που μπορεί να βλάψουν τον περιβάλλοντα χώρο

• Παραβιάσεις κανόνων υγιεινής

• Υπερβολική φθορά στις ταΐστρες, που οδηγεί σε ζημιές και μη ασφαλείς τροφοδότες

Ο καλός καθαρισμός μιας ταΐστρας πουλιών, ωστόσο, είναι μια απλή εργασία και βοηθάει στην αποφυγή τέτοιων προβλημάτων.

Επιπλέον, οι καθαρές ταΐστρες θα προσελκύσουν περισσότερα άγρια ​​πτηνά επειδή ο φρέσκος, καθαρός σπόρος είναι πιο ελκυστικός και θρεπτικός.



Για πιο καθαρές, πιο υγιεινές και ελκυστικές ταΐστρες:

• Επιλέξτε ή κατασκευάστε ταΐστρες που καθαρίζονται εύκολα: Οι ξύλινες απορροφούν λάδια και άλλα υπολείμματα, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο τον καθαρισμό τους με την πάροδο του χρόνου. Για ευκολότερη συντήρηση της τροφοδοσίας πουλιών και για πιο υγιή πουλιά, επιλέξτε ταΐστρες που είναι κατασκευασμένες από ανακυκλωμένο πλαστικό, μέταλλο, γυαλισμένο κεραμικό ή γυαλί.

• Καθαρίστε τις τακτικά: Όλες πρέπει να καθαρίζονται επιμελώς τουλάχιστον μία φορά το μήνα.

• Χρησιμοποιήστε κατάλληλα διαλύματα καθαρισμού: Οι ταΐστρες μπορούν να απολυμανθούν με διάλυμα από ένα μέρος χλωρίνης σε εννέα μέρη ζεστού νερού ή ένα ήπιο διάλυμα σαπουνιού πιάτων χωρίς άρωμα.

• Μουλιάστε πρώτα τις ταΐστρες: Το μούσκεμα μιας βρώμικης ταΐστρας πουλιών πριν από το τρίψιμο θα χαλαρώσει τα υπολείμματα και θα διευκολύνει τον σχολαστικό καθαρισμό της τροφοδοσίας. Χρησιμοποιήστε έναν βοηθητικό νεροχύτη, νιπτήρα ή παρόμοια μεγάλη λεκάνη για να βεβαιωθείτε ότι ολόκληρος ο τροφοδότης μπορεί να βυθιστεί για καλό μούσκεμα.

• Καθαρίστε όλα τα εξαρτήματα της ταίστρας: Για την καλύτερη υγιεινή και την πρόληψη ασθενειών, κάθε τροφοδότης πρέπει να καθαρίζεται μέσα και έξω, συμπεριλαμβανομένων όλων των θυρών τροφοδοσίας, των κουφωμάτων, των καπακιών, των πλατφορμών και των δεξαμενών. Τα άγκιστρα, οι στύλοι του τροφοδότη και οποιοδήποτε άλλο μέρος όπου μπορεί να κουρνιάζουν τα πουλιά ή όπου μπορεί να μαζεύονται περιττώματα θα πρέπει επίσης να καθαρίζονται.

• Χρησιμοποιήστε κατάλληλο εξοπλισμό: Χρησιμοποιήστε λαστιχένια γάντια για να αποφύγετε τυχόν μόλυνση και χρησιμοποιήστε άκαμπτες βούρτσες για να εξασφαλίσετε πλήρη καθαρισμό. Μια παλιά οδοντόβουρτσα είναι μια εξαιρετική επιλογή για τον καθαρισμό μικρών εξαρτημάτων, τις θυρίδες τροφοδοσίας και τις σφιχτές γωνίες. Ένα άκαμπτο καθαριστικό σωλήνων είναι ιδανικό για να τραβήξετε μέσα από μικρές οπές θυρών τροφοδοσίας για να εξασφαλίσετε ότι καθαρίζονται σχολαστικά.

• Ξεπλύνετε σχολαστικά: Μετά τον καθαρισμό, ο τροφοδότης και όλα τα καθαρισμένα μέρη πρέπει να ξεπλυθούν για αρκετά δευτερόλεπτα σε καθαρό, καθαρό νερό για να βεβαιωθείτε ότι έχουν αφαιρεθεί όλα τα χημικά υπολείμματα. Δεν πρέπει να υπάρχουν κολλημένα υπολείμματα, αφρός ή χημικές οσμές μετά το ξέπλυμα του τροφοδότη.

• Στεγνώστε εντελώς: Πριν ξαναγεμίσετε τον τροφοδότη, θα πρέπει να είναι τελείως στεγνός. Οποιαδήποτε εναπομένουσα υγρασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μούχλα που μπορεί να προκαλέσει ασθένειες και σάπιους, ανθυγιεινούς σπόρους. Το στέγνωμα των ταϊστρών στο άμεσο ηλιακό φως θα βοηθήσει περαιτέρω στη διάσπαση τυχόν σαπουνιού ή χημικών ουσιών.

• Εκτός από τη διατήρηση καθαρών ταϊστρών πουλιών, είναι απαραίτητο να καθαρίζετε όλες τις κοντινές περιοχές όπου τα πουλιά κουρνιάζουν και συγκεντρώνονται ενώ τρώνε. Τα ανυπόμονα και πεινασμένα πουλιά μπορούν να χύσουν τους σπόρους αρκετά μακριά από τις ταΐστρες και όλες οι περιοχές σίτισης πρέπει να είναι καθαρές για να διατηρούνται υγιείς οι πληθυσμοί των πτηνών. Για να διατηρήσετε καθαρές τις κοντινές περιοχές:

• Αφαιρέστε παλιούς ή υγρούς σπόρους και φλοιούς σπόρων από κάτω από όλους τους τροφοδότες

• Αφαιρέστε τα σάπια φρούτα από τα δέντρα όπου τρέφονται τα πουλιά, συμπεριλαμβανομένων των πεσμένων καρπών

• Ανανεώστε το χώμα ή το χαλίκι κάτω από τους τροφοδότες για να καλύψετε τα περιττώματα

• Διατηρείτε καθαρά τα λουτρά πουλιών, τους φράχτες και τις κούρνιες

• Κόψτε κοντό το γρασίδι κάτω από τις ταΐστρες, ώστε να είναι ευκολότερο να διατηρείτε την περιοχή καθαρή

Οι καθαρές ταΐστρες και οι χώροι τροφοδοσίας πουλιών θα προσελκύσουν περισσότερα πουλιά και θα διατηρήσουν όλα τα πουλιά πιο υγιή για να τα απολαμβάνετε όταν πλησιάζουν και χαίρονται την προσφορά σας.