2. Σπόροι και Καρποί του Φθινοπωρινού δάσους

   38η εβδομάδα του χρόνου 

ΘΕΜΑ: Σπόροι και Καρποί του Φθινοπωρινού δάσους



Με την ολοκλήρωση του καλοκαιριού οι φθινοπωρινοί μήνες προετοιμάζουν την φύση για το δύσκολο «διάλειμμα» του χειμώνα. Και πρώτ’ απ’ όλα, τα φυτά του δάσους, φροντίζουν για τον πολλαπλασιασμό τους. Καρποφορούν και φροντίζουν να στείλουν τους σπόρους τους σε κάθε κατεύθυνση, με τον αέρα, τα πουλιά και τα ζώα.

Είναι πολλοί οι καρποί, τα χόρτα αλλά και τα μανιτάρια (θα τα γνωρίσουμε τον Οκτώβριο) που μας προσφέρει απλόχερα η φύση τον Σεπτέμβριο. Αρκεί μια βόλτα στο βουνό ή στο χωριό για να τα εντοπίσουμε. Προσοχή μόνο να συλλέγουμε και να καταναλώνουμε πάντα αυτά για τα οποία είμαστε σίγουροι  ότι τα ταυτοποιήσαμε σωστά!  Φυσικά σεβόμενοι τη φύση συλλέγουμε με σύνεση μικρές ποσότητες χωρίς να ξεριζώνουμε φυτά και θάμνους και σε καμία περίπτωση δεν κόβουμε είδη προς εξαφάνιση όπως είναι πλέον το τσάι του βουνού.

Το φθινόπωρο είναι ιδανική εποχή για βόλτες στην φύση. Αυτά που θα αντιληφθούν οι αισθήσεις μας, θα είναι σίγουρα εντυπωσιακά. Οι θάμνοι και τα δένδρα του δάσους είναι φορτωμένα με μούρα και καρπούς, προσφέροντας νόστιμο μάζεμα τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τα πουλιά. Τα μούρα είναι μια σημαντική πηγή τροφής για πολλά πουλιά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ειδικά όταν το έδαφος είναι πολύ παγωμένο για να κυνηγήσουν σκουλήκια ή σαλιγκάρια και υπάρχουν λίγα έντομα. Προσέξτε, όμως! Μερικοί καρποί του δάσους που είναι νόστιμα για τα πουλιά, μπορεί να είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο!

(Στον πίνακα, που βρίσκεται στην αρχή του άρθρου, μπορείτε να δείτε 8 είδη καρπών του δάσους που είναι πολύ νόστιμοι και με πολλές θρεπτικές ιδιότητες (superfoods!).



Ορισμένα φυτά χρησιμοποιούν τους καρπούς τους σαν έναν έξυπνο τρόπο για να δελεάσουν τα πουλιά και άλλα ζώα και να διανείμουν τους σπόρους τους. Ένα φυτό που παράγει μούρα περιβάλλει το σπόρο του με ζουμερό και σαρκώδες φρούτο, ανταμείβοντας τα πουλιά που τα τρώνε με βιταμίνες και ενέργεια.

Το σκληρός καρπός του κισσού περιέχει σχεδόν τόσες θερμίδες όσες οι μπάρες Mars! Στις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ το πουλί χωνεύει το φρούτο και το χυμό, οι σπόροι ταξιδεύουν άθικτοι μέσω του εντέρου του πουλιού και μπορεί να πέσουν πολύ μακριά από το μητρικό φυτό. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά νεαρά δέντρα φυτρώνουν κοντά σε έναν φράχτες ή έναν στύλο στον οποίο μπορεί να κουρνιάσει ένα πουλί!

Οι καρποί και οι σπόροι των θάμνων και των δένδρων παρέχουν επίσης τροφή και για μια σειρά από έντομα και ζώα: σκαντζόχοιροι, ασβοί, ποντίκια, σκίουροι και ακόμη και αλεπούδες τρέφονται με χαρά.

Στην σελίδα του www.agriamanitaria.gr : ¨Φρούτα και καρποί του δάσους" θα βρείτε 44 φωτογραφίες αναγνώρισης Ελληνικών ειδών. Όταν κλικάρετε επάνω στις φωτογραφίες, ανοίγει πλήρης σελίδα του φυτού με περιγραφή, βιότοπο, θεραπευτικές ιδιότητες, κλπ!




Τους σπόρους του δάσους τους βρίσκουμε και στα μεγάλα κωνοφόρα δένδρα: τα πεύκα, τα κυπαρίσσια, τα έλατα, τις κουκουναριές, τους κέδρους, όπως επίσης και στα μεγάλα πλατύφυλλα δένδρα: πλάτανοι, φλαμουριές, καρυδιές, καστανιές, συκιές και πολλά ακόμη.


Το φθινόπωρο είναι μια πλούσια εποχή με φρούτα, όταν τα δέντρα και οι θάμνοι είναι φορτωμένοι με όμορφα μούρα και καρπούς - ιδανική τόσο για την άγρια ζωή όσο και για τους ένθερμους τροφοσυλλέκτες.

ΠΡΟΣΟΧΗ όμως τι τρώτε! Μερικά από αυτά (κούμαρα, βατόμουρα, κράνα, καρύδια, κάστανα, κλπ) είναι ασφαλή για κατανάλωση από τον άνθρωπο, (αν και μερικά πρέπει να μαγειρευτούν πρώτα), κάποια δεν είναι. Πρέπει να ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ ΠΟΛΥ καθώς υπάρχουν ορισμένα ασφαλή φρούτα που μπορούν εύκολα να αναμειχθούν με δηλητηριώδη. Εάν έχετε αμφιβολίες για την ταυτοποίηση του φυτού, μην τα τρώτε.

Πληροφορηθείτε και από εδώ: https://el.garden-zip.com/14193891-poisonous-berries-see-what-fruits-not-to-pick-and-what-to-watch-out-for

Κι εδώ: https://www.enimerotiko.gr/plus/ygeia/9-froyta-poy-moiazoyn-me-alla-kai-den-prepei-pote-na-katanalosete-pos-tha-ta-xechorisete/


Ας γνωρίσουμε όμως καλύτερα δυο πολύ κοινά και πολύ νόστιμα superfood του δάσους: το κούμαρο και το βατόμουρο.


Κούμαρο, το παρεξηγημένο άγριο φρούτο με τις θεραπευτικές ιδιότητες

Η κουμαριά ένα από τα ομορφότερα φυτά της ελληνικής χλωρίδας αποτελεί και ένα από τα καταλληλότερα για την προστασία του εδάφους από τη διάβρωση. Τα φύλλα και οι καρποί της χρησιμοποιούνται στην φαρμακευτική βιομηχανία. Τα ώριμα κούμαρα είναι όχι μόνο γλυκά και εύγευστα αλλά, παράλληλα, ωφελούν σημαντικά την υγεία μας.  Η κουμαριά είναι από τα λίγα φυτά το οποίο έχει ταυτόχρονα άνθη, άγουρους και ώριμους καρπούς.

Γνωστή από την αρχαιότητα, είναι ο «κόμμαρος» του Θεόφραστου, του Διοσκουρίδη και του Ιπποκράτη και χρησιμοποιήθηκε για τις αιμοστατικές της ιδιότητες καθώς και εναντίον της θρομβοφλεβίτιδας. 

Τα κούμαρα χρησιμοποιούνται στη λαϊκή ιατρική ως αντισηπτικά, διουρητικά και καθαρτικά, ενώ τα φύλλα της κουμαριάς εκτός από τα παραπάνω, χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της υπέρτασης και του διαβήτη. Τα ώριμα κούμαρα συνιστώνται σε δυσκοιλιότητα και αεροφαγία αλλά σε περιορισμένο αριθμό.  Είναι πολύ καλή πηγή σε βιταμίνη C και φυτικές ίνες, πλούσια σε υδατάνθρακες, σάκχαρα, κάλιο, πηκτίνες και πολυφαινόλες, ενώ είναι φτωχά σε λιπίδια και νάτριο.

Τα κούμαρα πρέπει να τρώγονται τη στιγμή που είναι απολύτως ώριμα. Αν τα καταναλώσουμε όταν έχουν υπερωριμάσει ξινίζουν λόγω της ζύμωσης και του σχηματισμού αλκοόλης. Αν φάμε αρκετά τέτοια κινδυνεύουμε από δηλητηρίαση. Αν φάμε ανώριμους καρπούς είναι άνοστοι και στυφοί και μπορεί να προκαλέσουν εμετό. Τα τρώμε λοιπόν μόνο στην απόλυτη ωρίμανσή τους. 


 Βατόμουρα, τα ισχυρά αντιοξειδωτικά με πολλές βιταμίνες και μέταλλα

Νόστιμα όσο και υγιεινά, πλούσια σε ανθοκυανίνες, φυτικές ίνες, βιταμίνες (C και Κ) και μέταλλα (μαγκάνιο), αυτά τα βαθιά μωβ μούρα είναι γεμάτα με θρεπτικά συστατικά. Τρώγονται συνήθως μόνα τους αλλά μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε αυτά τα ευέλικτα φρούτα σε ψητά επιδόρπια και προϊόντα ζύμης, να τα προσθέσετε σε φρουτοσαλάτες και στο γιαούρτι ή να τα μετατρέψετε σε σάλτσες ή μαρμελάδες.

Τα βατόμουρα είναι κάτι περισσότερο από ισχυρά αντιοξειδωτικά. Έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε ουσίες όπως οι βιταμίνες C και E και σε ελλαγικό οξύ, οι οποίες καταπολεμούν μερικές μορφές χρόνιων νόσων αλλά και τον καρκίνο. Διατηρούν επίσης υψηλά επίπεδα της διαλυτής ίνας που είναι γνωστή ως πηκτίνη, μιας ουσίας που μελέτες συσχετίζουν με τα χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης. 

Οφέλη για την υγεία: 

Μόνο ένα φλιτζάνι ωμά βατόμουρα έχει 30,2 χιλιοστόγραμμα βιταμίνης C. Αυτή είναι η μισή ημερήσια συνιστώμενη τιμή. Η βιταμίνη C αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του σχηματισμού κολλαγόνου στα οστά, τον συνδετικό ιστό και τα αιμοφόρα αγγεία. Η βιταμίνη C συμβάλλει επίσης στην επούλωση των πληγών, την αναγέννηση του δέρματος, την καταστροφή των ελεύθερων ριζών, στην απορρόφηση του σιδήρου και στην πιο γρήγορη αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης, την τακτικότητα του εντέρου, τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα επιβραδύνοντας το ρυθμό απορρόφησης της ζάχαρης, στο αίσθημα κορεσμού και λειτουργεί ως καύσιμο για να τραφούν τα υγιή βακτήρια του εντέρου.  Ένα φλιτζάνι ωμά βατόμουρα έχει σχεδόν 8 γραμμάρια ινών.

Είναι μια πολύ καλή επιλογή όταν θέλετε κάτι γλυκό και είστε σε δίαιτα. Ένα φλιτζάνι ωμά βατόμουρα έχει μόνο 62 θερμίδες, 1 γραμμάριο λίπους και μόνο 14 υδατάνθρακες. Έχουν επίσης χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (25).

Σας ευχόμαστε καλή βόλτα και καλή όρεξη!