12η εβδομάδα, ΘΕΜΑ: Εαρινή ισημερία: τα χελιδόνια έρχονται!
Γύρω στις 20 Μαρτίου (κάθε χρόνο) ξεκινάει η Άνοιξη, γιατί τότε έχουμε την Εαρινή Ισημερία!
Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aequus (ίσος) και nox (νύχτα). Βέβαια, για να είμαστε ακριβείς η ίση μέρα-ίση νύχτα συμβαίνει μόνο στις περιοχές που βρίσκονται ακριβώς πάνω στον Ισημερινό της Γης. Σε όσες βρίσκονται είτε πάνω – όπως η χώρα μας – είτε κάτω από τον Ισημερινό, η ίση μέρα-ίση νύχτα συμβαίνει μερικές ημέρες πριν ή μετά από την ‘ισημερία’. Έτσι, στην Αθήνα, για παράδειγμα, η οποία βρίσκεται 38 περίπου μοίρες βόρεια του Ισημερινού, η «ίση μέρα-ίση νύχτα» συμβαίνει λίγες μέρες πιο πριν.
Την Άνοιξη όμως δεν μας την σημειώνουν μόνο τα ημερολόγια,
ούτε τα πλανητικά φαινόμενα, αλλά και η άφιξη των χελιδονιών! Γι’ αυτό και
έχουμε συνδυάσει την Άνοιξη με τον ερχομό των χελιδονιών και τα περιμένουμε πως
και πως να φτάσουν στα μέρη μας!
Ας γνωρίσουμε τα χελιδόνια!
(με την
βοήθεια της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας)
Είναι όλα τα χελιδόνια ίδια;
ΟΧΙ! Στην Ελλάδα συναντάμε 5 διαφορετικά είδη χελιδονιών:
Τι τρώνε;
Μικρά έντομα όπως κουνούπια και μύγες! Μάλιστα, οι γονείς
για να ταΐσουν τα μικρά τους, ετοιμάζουν σβόλους που ο καθένας αποτελείται από
περισσότερα από 50 έντομα!
Από που έρχονται;
.jpg)
Φωλιές
Τα 4 από τα 5 είδη φτιάχνουν τη φωλιά τους από πηλό (λάσπη)
ενώ μόνο το ένα (το οχθοχελίδονο) ανοίγει τρύπες στο έδαφος συνήθως εκεί που
υπάρχει νερό. Μαζεύουν μικρά κομμάτια λάσπης από κάποιο κοντινό σημείο και τους
μεταφέρουν εκεί που θέλουν να χτίσουν τη φωλιά τους. Χρειάζονται 700 – 1500
σβόλους για την κάθε φωλιά. Το «χτίσιμο» μπορεί να κρατήσει από 3 έως 16
ημέρες!!! Δείτε εδώ ένα μικρό video με φωλιά Σταυλοχελίδονου: https://youtu.be/jtdJC8nCqx4
Μα καλά, δεν κουράζονται;!
Το μεγάλο ταξίδι των χελιδονιών διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Πριν ξεκινήσουν από την Αφρική, πρέπει να είναι γεμάτα ενέργεια, δηλαδή να έχουν φάει πολλά πλούσια μυγογεύματα! Εξάλλου, ένα τέτοιο ταξίδι απαιτεί αρκετές στάσεις για ξεκούραση, νερό και φαγητό.
Ποιους κινδύνους αντιμετωπίζουν στο ταξίδι τους;
Διάσχιση της θάλασσας. Ξεκινούν λοιπόν για το μακρύ ταξίδι
τους. Δυστυχώς, πρέπει να διανύσουν το Αιγαίο, δηλαδή μια μεγάλη απόσταση που
καλύπτεται κυρίως από θάλασσα. Τα χελιδόνια χρειάζονται αρκετή ενέργεια για να
διασχίσουν τη θάλασσα, διότι αν κουραστούν και δε βρίσκεται κάποιο νησάκι κοντά
τους να ξεκουραστούν θα πέσουν στη θάλασσα και θα πνιγούν.
Μέσα σ’ αυτή τη τεράστια απόσταση που διανύουν τα χελιδόνια κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν προβλήματα που κάνουν το ταξίδι τους πιο δύσκολο.
Σκεφτείτε ότι πρέπει να έρθουν αντιμέτωπα με αρπακτικά
πουλιά, καταιγίδες και δυνατούς ανέμους. Πρέπει να διασχίσουν τεράστιες ερήμους
όπως τη Σαχάρα και απέραντες θάλασσες όπως το Αιγαίο. Η λίστα με τις δυσκολίες
δε σταματά όμως εδώ, πολλά από τα μέρη που θα μπορούσαν να ξεκουραστούν έχουν
καταστραφεί ή ρυπανθεί με αποτέλεσμα πολλά από τα χελιδόνια να μη τα
καταφέρουν, αλλά ακόμη και αυτά που φτάνουν στο προορισμό τους συναντούν όλο
και λιγότερα μέρη που θα μπορούσαν να φωλιάσουν.
"Δύσκολα τα πράγματα" εμείς μπορούμε να κάνουμε
κάτι?
.png)
Ποια είναι η σχέση του ανθρώπου με τα χελιδόνια;
Από παλιά οι άνθρωποι είχαν συνδυάσει την άφιξη των
χελιδονιών με την άνοιξη. Αυτό και μόνο θα αρκούσε για να καταλάβουμε γιατί τα
χελιδόνια είναι τόσο αγαπητά στους ανθρώπους. Δεν είναι όμως μόνο αυτό... Κάντε
έναν απλό υπολογισμό: ένα μικρό χελιδόνι σε μια μπουκιά τρώει παραπάνω από 50
κουνούπια και μύγες! Φανταστείτε πόσα έντομα τρώει μια χελιδονοοικογένεια με 3
– 6 μικρά σε μία ολόκληρη ημέρα (6.000 ως 10.000)!!! Τι θα γινόταν αν δεν ερχόντουσαν τα
χελιδόνια μια χρονιά;;
Γι' αυτό αποφεύγουμε τη χρήση χημικών ψεκασμών και δημιουργούμε ένα χώρο στους κήπους μας, με λουλούδια για να προωθήσουμε τη μακροχρόνια και συνεχή παροχή εντόμων.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν εμείς γι’ αυτά;
1. 1) Δεν πειράζουμε και δεν χαλάμε ποτέ χελιδονοφωλιές!
2. 2) Προσέχουμε και δε ρυπαίνουμε τους ανοιχτούς
χώρους που επισκεπτόμαστε
3. 3) Οργανώνουμε εθελοντικές δράσεις καθαρισμού των
κοντινών μας πάρκων
4. 4) Φτιάχνουμε φωλιές και τις τοποθετούμε σε σημεία
όπου οι άνθρωποι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση
5. 5) Προσπαθούμε να κάνουμε το σχολείο ή την αυλή του
σπιτιού μας όσο πιο φιλόξενη για τα μικρά πουλιά
6. 6) Ενημερώνουμε τους φίλους και την οικογένεια μας
για τα προβλήματα αυτά και τους τρόπους αντιμετώπισής τους
Ετοιμάζοντας μια φωλιά για χελιδόνια
👉ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ: Για 31η(!) χρονιά, η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, μαζί με το καλωσόρισμα της Άνοιξης και των πρώτων χελιδονιών, μας προσκαλεί να συμμετέχουμε στα "Χελιδονίσματα 2025" και να τα υποδεχθούμε, φτιάχνοντάς τους μια φωλιά από πηλό!
Μοιάζει με τα χελιδόνια όμως δεν συγγενεύει καθόλου μαζί τους.
Περνά σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του πετώντας! Τρέφεται στον αέρα, ζευγαρώνει στον αέρα, «κοιμάται» στον αέρα. Αντίθετα στο έδαφος η Σταχτάρα είναι κυριολεκτικά σα «χαμένη» μιας και τα μικροσκοπικά της πόδια είναι πολύ αδύναμα για να της επιτρέψουν να απογειωθεί.
Κοινωνικό και παιχνιδιάρικο πουλί, ιδιαίτερα την περίοδο του ζευγαρώματος που κυνηγάει η μία την άλλη με τσιρίγματα γύρω από τις στέγες των σπιτιών και ζευγαρώνει..εν πτήσει! Το πέταγμά της είναι εξαιρετικά γρήγορο, με συχνό φτεροκόπημα. Παρατηρείται συχνά σε κατοικημένες περιοχές όπου φωλιάζει σε διάφορες κοιλότητες των κτιρίων (αεραγωγούς, κάτω από πρεβάζια, κεραμίδια κ.α.).
Πάρτε το στο χέρι σας, μην το φοβάστε, είναι τελείως ακίνδυνο, ελέγξτε τα φτερά του αν είναι εντάξει, δεν είναι σπασμένα, βρείτε έναν ανοικτό χώρο πλατεία, πάρκο κ.λπ. και δώστε μια μικρή ώθηση προς τα πάνω 1 έως 1,5 μέτρο και ταυτόχρονα αφήστε το… η Σταχτάρα έφυγε και εσείς σώσατε ένα καλοκαιρινό επισκέπτη.