50. Οι μεγαλόσωμοι κάτοικοι των θαλασσών μας!

 50-52-33 ΘΕΜΑ: Οι μεγαλόσωμοι κάτοικοι των θαλασσών μας!


Τα παιδιά εντυπωσιάζονται από τα μεγαλόσωμα ζώα, γι’ αυτό και οι δεινόσαυροι έχουν πολλούς fans!  Τα μεγαλόσωμα ζώα της θάλασσας (θηλαστικά, ερπετά, ψάρια) προσελκύουν πάντα το ενδιαφέρον μας και γι’ αυτό εμπλέκονται σε παραμύθια, σε θρύλους, σε «τερατολογίες» αλλά και σε φόβους των ανθρώπων. Η θάλασσές μας κρύβουν μεγαλόσωμους κατοίκους που συγκροτούν μικρές κοινωνίες, ή που είναι αξιοθαύμαστοι θηρευτές και δύτες ή ο κύκλος ζωής τους μας αφήνει άφωνους. Όλα αυτά τα μεγαλόσωμα πλάσματα συνυπάρχουν στις θάλασσές μας και διατηρούν με μαγικό τρόπο το νήμα της ισορροπίας στην θάλασσα και το περιβάλλον μας.

Όπως καταλάβατε μιλάμε για τα θηλαστικά (Μεσογειακή φώκια, Δελφίνια, Φάλαινες), τα ερπετά (θαλάσσιες χελώνες) και τα ψάρια (Καρχαρίες).  Αυτός ο θαυμαστός υδάτινος κόσμος απειλείται. Αν χαθεί η ισορροπία του, κινδυνεύει η θάλασσα συνολικά και επομένως εμείς οι ίδιοι. Τι θα ήταν άλλωστε η Ελλάδα χωρίς μια υγιή και καταγάλανη θάλασσα. Πάνω από το 80% των ψαριών της Μεσογείου υπεραλιεύονται, με αποτέλεσμα τα χαρισματικά αυτά είδη να μην βρίσκουν πλέον τροφή το ίδιο εύκολα. Συχνά πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων και ξεψυχούν μπλεγμένα σε αυτά ή θανατώνονται.

Η προστασία των μεγαλόσωμων κατοίκων των θαλασσών μας είναι υπόθεση όλων μας, γι’ αυτό και συμπεριλάβαμε το θέμα στις 52 εξερευνήσεις του «Κάθε εβδομάδα Φύση!». Ευτυχώς δραστηριοποιούνται στην χώρα μας Περιβαλλοντικές Οργανώσεις που καταβάλλουν τεράστιες προσπάθειες για την προστασία των «μεγαλόσωμων»: Η Εταιρεία για την Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκια – Mom https://el.mom.gr , ο Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας – ΑΡΧΕΛΩΝ https://archelon.gr , το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών – ΑΡΙΩΝ https://arion.org.gr , η Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων iSea https://isea.com.gr/ , το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση – WWF Ελλάς https://www.wwf.gr , το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών ΠΕΛΑΓΟΣ http://www.pelagosinstitute.gr , είναι οι πιο δραστήριες Περιβαλλοντικές Οργανώσεις πανελλήνιας εμβέλειας. Η δράση των παραπάνω, και πολλών ακόμη, επί πολλές δεκαετίες, έχει καταφέρει να ευαισθητοποιήσει πολύ κόσμο και έχει δημιουργήσει υλικό ενημέρωσης που χρησιμοποιούμε στην 50η εξερεύνησή μας.


 

Τα μεγαλόσωμα ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Εκστρατεία Ενημέρωσης για τα θαλάσσια θηλαστικά, με τίτλο ThalassaPedia (https://www.thalassapedia.gr/thalassia-thilastika-tis-elladas ) μας ενημερώνει:

Από τα 14 είδη θαλάσσιων θηλαστικών που έχουν παρατηρηθεί στις ελληνικές θάλασσες, μόνιμα ζουν τα 9. Αυτά είναι: Η μεσογειακή φώκια Monachus monachus, το ρινοδέλφινο Tursiops truncatus, το ζωνοδέλφινο Stenella coeruleoalba, το σταχτοδέλφινο Grampus griseus, το κοινό δελφίνι Delphinus delphis, η πτεροφάλαινα Balaenoptera physalus, ο φυσητήρας Physeter macrocephalus, ο ζιφιός Ziphius cavirostris και η φώκαινα Phocoena phocoena.

Τα υπόλοιπα 5, που έχουν μόνο περιστασιακή παρουσία στα ελληνικά νερά είναι: η μεγάπτερη φάλαινα, Megaptera novaeangliae, η ρυγχοφάλαινα, Balaenoptera acutorostrata, η ψευδόρκα, Pseudorca crassidens, ο μεσοπλόδοντας, Mesoplodon densirostris και το στενόρυγχο δελφίνι, Steno bredanensis.

 


ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΦΩΚΙΑ : Monachus monachus

Μέλος της οικογένειας των πτερυγιόποδων, η μεσογειακή φώκια είναι η πιο σπάνια φώκια της Γης. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα δέκα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση είδη του πλανήτη μας. Σε όλο τον κόσμο έχουν απομείνει 600 περίπου μεσογειακές φώκιες. Από αυτές 250 με 300 ζουν στις ελληνικές θάλασσες.


Στις ελληνικές θάλασσες φώκιες συναντάμε σχεδόν παντού. Οι περισσότερες, όμως, συγκεντρώνονται στις Βόρειες Σποράδες, στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα και στα Ιόνια νησιά.

 


ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ : Physeter macrocephalus

Είναι από τα πιο μεγάλα θαλάσσια θηλαστικά της Ελλάδας. Σήμα κατατεθέν του είναι το τεράστιο κεφάλι του με το σχεδόν ορθογώνιο σχήμα και την πολύ στενή και μικρή κάτω σιαγόνα. Έχει το μεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα άλλα ζώα του πλανήτη και ζει σε θάλασσες με μεγάλα βάθη!

 Στην Ελλάδα τους συναντάμε κατά μήκος της Ελληνικής Τάφρου (από τα Δυτικά των Ιονίων νήσων και της Πελοποννήσου έως τα νότια της Κρήτης και τα νοτιοανατολικά της Ρόδου), στο Μυρτώο Πέλαγος και σε περιοχές του Αιγαίου Πελάγους, ειδικά όπου υπάρχουν μεγάλα βάθη.  Με βάση την υπάρχουσα γνώση, η Ελληνική Τάφρος είναι η σημαντικότερη περιοχή για τους φυσητήρες στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.



ΚΟΙΝΟ ΔΕΛΦΙΝΙ : Delphinus delphis

Για χιλιάδες χρόνια ήταν το πιο κοινό είδος δελφινιού σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Τα τελευταία 40 χρόνια ο πληθυσμός του έχει υποστεί σοβαρή μείωση και θεωρείται πλέον ιδιαίτερα απειλούμενο είδος. Στη Μεσόγειο απαντάται πια σε λίγες περιοχές.

 Το συναντάμε κοντά στην ακτή αλλά και στο ανοιχτό πέλαγος.  Στην Ελλάδα τα βρίσκουμε σποραδικά στο Αιγαίο, στον Κορινθιακό Κόλπο και κυρίως στο Θρακικό Πέλαγος. Ένας πολύ μικρός πληθυσμός υπάρχει και στο Ιόνιο Πέλαγος.

 


ΦΩΚΑΙΝΑ : Phocoena phocoena

Είναι από τα πιο μικρόσωμα οδοντοκήτη που ζουν στις θάλασσες και από τα πλέον «ντροπαλά» ζώα. Πολύ δύσκολα πλησιάζουν τα πλοία, σε αντίθεση με τα δελφίνια. Αν και ντροπαλό ζώο όμως είναι από τα πιο μελετημένα και κυνηγημένα κητώδη, καθώς ζει σε ρηχά νερά και κοντά στην ακτή.  Είναι απειλούμενο είδος.

 Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 90, οπότε και εντοπίστηκε στο Αιγαίο, πιστεύαμε πως ήταν εξαφανισμένο είδος από τη Μεσόγειο θάλασσα. Τώρα πια, η παρουσία ενός μικρού πληθυσμού στο Βόρειο Αιγαίο και κυρίως στο Θρακικό Πέλαγος θεωρείται βέβαιη. Οι περιοχές αυτές είναι και οι μοναδικές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, όπου παρατηρούνται φώκαινες.

 


ΣΤΑΧΤΟΔΕΛΦΙΝΟ : Grampus griseus

Είναι το πιο μεγάλο δελφίνι που συναντάμε μόνιμα στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και το πιο δυσεύρετο.  Γεννιέται με ομοιόμορφο σταχτί χρώμα και το στήθος του είναι λευκό.

 Το σταχτοδέλφινο ζει στο ανοιχτό πέλαγος.  Στην Ελλάδα συναντάμε σταχτοδέλφινα στο Μυρτώο Πέλαγος, Β.Δ. της Κρήτη, στις Σποράδες και τη Χαλκιδική.

 


ΡΙΝΟΔΕΛΦΙΝΟ : Tursiops truncatus

Είναι το πιο γνωστό δελφίνι στον άνθρωπο, αφού μπορεί να έρθει σε άμεση επαφή μαζί του γιατί ζει κοντά στις ακτές και επηρεάζεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Λόγω της φιλικής συμπεριφοράς τους, ο άνθρωπος δυστυχώς τα αιχμαλωτίζει και τα εκθέτει σε δελφινάρια, ακόμα και σε τηλεοπτικά προγράμματα, διαστρέφοντας και καταστρέφοντας την ελεύθερη και κοινωνική φύση του.

 Στην Ελλάδα το συναντάμε σε όλες τις παράκτιες περιοχές, σε στενά, κόλπους, καθώς και γύρω και ανάμεσα σε νησιά. Επίσης είναι τα μόνα δελφίνια που ζουν στον κλειστό κόλπο του Αμβρακικού. Πολύ σπάνια θα συναντήσουμε αυτό το δελφίνι στην ανοιχτή θάλασσα.

 


ΖΩΝΟΔΕΛΦΙΝΟ : Stenella coeruleoalba

Είναι το πιο κοινό είδος δελφινιού που συναντάμε στις ελληνικές θάλασσες σήμερα. Σχηματίζει κοπάδια που συχνά παίζουν στην πλώρη των πλοίων. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι η λεπτή μαύρη γραμμή (ζώνη) που ξεκινάει από το μάτι και καταλήγει στην κοιλιά του.

 Στον Κορινθιακό Κόλπο σχηματίζει μικτά κοπάδια με κοινά δελφίνια και σταχτοδέλφινα. Η συμβίωση των παραπάνω ειδών, δεν έχει παρατηρηθεί πουθενά αλλού στον κόσμο έως σήμερα, ως μόνιμο φαινόμενο.  Το συναντάμε σε όλες τις ελληνικές θάλασσες σε βάθη μεγαλύτερα των 200 μέτρων.

 


ΠΤΕΡΟΦΑΙΛΑΙΝΑ : Balaenoptera physalus

Οι πτεροφάλαινες είναι μυστακοκήτη, δηλαδή έχουν μπαλένες. Είναι το μεγαλύτερο θαλάσσιο θηλαστικό που συναντάμε στις ελληνικές θάλασσες και το δεύτερο μεγαλύτερο θηλαστικό σε μέγεθος και βάρος στον κόσμο (μετά τη γαλάζια φάλαινα). Είναι από τις πιο γρήγορες φάλαινες και είναι ζώα που μεταναστεύουν (αν και στη Μεσόγειο μοιάζει να έχουν μόνιμο τοπικό πληθυσμό).

 Απαντάται στα πελάγη, κυρίως σε βάθη άνω των 2.000 μ.  Στην Ελλάδα πτεροφάλαινες έχουν παρατηρηθεί στο Ιόνιο Πέλαγος αλλά ορισμένες χρονιές έχουν παρατηρηθεί και πολύ κοντά στις ακτές, όπως για παράδειγμα στον Σαρωνικό κόλπο.

 


ΖΙΦΙΟΣ : Ziphius cavirostris

Η μορφή του θυμίζει ένα μεγάλο, εύσωμο και λίγο «προϊστορικό» δελφίνι. Είναι πολύ δυσπρόσιτο ζώο. Οι καταδύσεις του διαρκούν περισσότερο από μία ώρα, παραμένει πολύ λίγο στην επιφάνεια της θάλασσας και δεν κάνει άλματα έξω από το νερό. Οι περισσότερες γνώσεις που έχουμε σήμερα για το ζιφιό, προέρχονται από ζώα που εκβράζονται νεκρά στις ακτές.

 Ζει σε θάλασσες με πολύ μεγάλα βάθη, όπως η Ελληνική Τάφρος.  Το συναντάμε συχνά Νότια της Κρήτης και Δυτικά της Λευκάδας.

 

ΑΝΘΡΩΠΟΣ & ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Το κείμενο που θα βρείτε εδώ:  https://www.thalassapedia.gr/anthropos-kai-thalassia-thilastika δίνει μια πλήρη περιγραφή της σχέσης των ανθρώπων με τα θαλάσσια θηλαστικά. Παρουσιάζει τους μύθους και τις ιστορικές αναφορές, τα βασικά στοιχεία για την μελέτη τους, τις συνεχώς αυξανόμενες απειλές καθώς και την προστασία που απαιτείται, ιδιαίτερα για το κοινό δελφίνι, τον φυσητήρα, την φώκαινα και κυρίως την μεσογειακή φώκια.

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να βοηθήσει, ακολουθώντας τις παρακάτω οδηγίες:

  1. Ειδοποιούμε αμέσως, αν δούμε ένα θαλάσσιο θηλαστικό ζωντανό ή νεκρό. Παίρνουμε φωτογραφίες, συγκρατούμε το χρώμα του, το μέγεθος του και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και ενημερώνουμε αμέσως το πλησιέστερο λιμεναρχείο και την αντίστοιχη Περιβαλλοντική Οργάνωση.
  2. Φροντίζουμε να διατηρούμε καθαρές τις ακτές και τη θάλασσα. Δεν ξεχνούμε ότι η επιβίωση των θαλάσσιων θηλαστικών εξαρτάται άμεσα από το καθαρό περιβάλλον.  Δεν ενοχλούμε, ούτε χαϊδεύουμε τα θαλάσσια θηλαστικά, γιατί μπορεί να τα τρομάξουμε ή να μας τρομάξουν ή μπορούμε να τους μεταφέρουμε επικίνδυνες ιώσεις. Τα ζώα αυτά είναι άγρια και σαν τέτοια θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε.
  3. Δεν τρώμε ούτε ψαρεύουμε ψάρια που είναι κάτω από το επιτρεπόμενο μέγεθος: https://www.contentarchive.wwf.gr/images/pdfs/FishTips.pdf  Τα ψάρια στις θάλασσες λιγοστεύουν και γι’ αυτό θα πρέπει τα μικρά ψάρια να παραμένουν στη θάλασσα για να μεγαλώσουν και να γεννήσουν περισσότερα ψάρια.
  4. Μαθαίνουμε περισσότερα για τα θαλάσσια ζώα. Όσο περισσότερα γνωρίζουμε τόσο καλύτερα μπορούμε να τα προστατεύσουμε.
  5. Μιλάμε στην οικογένεια μας και τους φίλους μας για τα θαλάσσια θηλαστικά της Ελλάδας και την ανάγκη προστασίας τους.
  6. Ειδοποιούμε το τοπικό λιμεναρχείο αν δούμε κάποιο πλοίο ή σκάφος αναψυχής να ρυπαίνει.
  7. Ενημερωνόμαστε για τα περιβαλλοντικά θέματα της περιοχής μας. Συμμετέχουμε στις προσπάθειες καθαρισμού, ανακύκλωσης ή δενδροφύτευσης που οργανώνουν περιβαλλοντικές οργανώσεις, Πρόσκοποι, ο δήμος ή το σχολείο μας.
  8. Δεν αγοράζουμε διακοσμητικά ή άλλα προϊόντα που προέρχονται από θαλάσσια είδη. Αν θέλουμε αγοράζουμε τις καλόγουστες απομιμήσεις και όχι τα αληθινά.
  9. Υποστηρίζουμε το έργο των περιβαλλοντικών οργανώσεων που ασχολούνται με τα θαλάσσια θηλαστικά της Ελλάδας.



Οι θαλάσσιες χελώνες της Ελλάδας

Παρουσία των Θαλασσίων Χελωνών στις Ελληνικές θάλασσες

Τα αρχεία των απολιθωμάτων οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι θαλάσσιες χελώνες είναι σύγχρονες των δεινοσαύρων. Αν και οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, οι χελώνες συνεχίζουν να επιβιώνουν έως σήμερα.   Τρία είδη θαλάσσιων χελωνών συναντώνται στην Ελλάδα: η Καρέτα (Caretta caretta), η Πράσινη (Chelonia mydas) και η Δερµατοχελώνα (Dermochelys coriacea) µε την Καρέτα να κυριαρχεί σε παρουσία και τη Δερµατοχελώνα να αποτελεί περιστασιακό επισκέπτη. Στην σελίδα: https://archelon.gr/support-us/sea-turtle-biology μπορείτε να γνωρίσετε το εκπληκτικό αυτό ερπετό της θάλασσας! 



Δυστυχώς οι άνθρωποι απειλούν με πολλούς τρόπους τις θαλάσσιες χελώνες!

Α) Σύλληψη για σκοπούς εκμετάλλευσης (κρέας, μέρη του σώματος). 

Β) Λαθροθηρία αυγών για κατανάλωση 

Γ) Εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία που καταλήγει σε πνιγμό ή θανάτωση από τους ψαράδες 

Δ) Οι παραλίες ωοτοκίας συρρικνώνονται δραματικά λόγω οικιστικής ανάπτυξης και τουριστικών δραστηριοτήτων:

  1. Φώτα που λάμπουν στις παραλίες αποπροσανατολίζουν τόσο τις ενήλικες θηλυκές όταν βγαίνουν να γεννήσουν όσο και τους νεοσσούς που προσπαθούν να φθάσουν στη θάλασσα
  2. Η συμπίεση της άμμου από τροχοφόρα οχήματα μπορεί να διαταράξει την κυκλοφορία του αέρα και την απορρόφησή τους από τα αυγά
  3. Ομπρέλες και ξαπλώστρες στις παραλίες ωοτοκίας συχνά σχηματίζουν ένα αδιαπέραστο τείχος που εμποδίζει την πρόσβαση στο πίσω μέρος της παραλίας για να γεννήσουν
  4. Η φύτευση δέντρων ή το στήσιμο ομπρελών έχουν σαν αποτέλεσμα να σκιάζουν τις φωλιές και οι χαμηλότερες θερμοκρασίες της άμμου επηρεάζουν την επώαση των αυγών
  5. Η ανθρώπινη παρουσία στις παραλίες ωοτοκίας τη νύχτα τρομάζει τις θαλάσσιες χελώνες που θέλουν να γεννήσουν
  6. Κάστρα στην άμμο ή ροδιές από τροχοφόρα μπορεί να παγιδεύσουν τους νεοσσούς στην πορεία τους προς τη θάλασσα.
  7. Η ρύπανση των θαλασσών είναι μια περαιτέρω απειλή. Οι χελώνες συχνά συγχέουν πεταμένες πλαστικές σακούλες με τσούχτρες, μπάλες πίσσας ή χοντρά κομμάτια πολυαιθυλενίου με κάτι φαγώσιμο. Εάν καταπιούν αυτά τα αντικείμενα το πεπτικό τους σύστημα μπορεί να φράξει κι οι ίδιες να πεθάνουν.

Κι όμως μπορούμε να βοηθήσουμε! 

Αν βρείτε τραυματισμένη ή νεκρή θαλάσσια χελώνα ή φωλιά

Kαλέστε τον ΑΡΧΕΛΩΝ - Δίκτυο Διάσωσης στο 6941511511

👉Μεταφέρουμε τη χελώνα σε ΑΣΦΑΛΕΣ ΜΕΡΟΣ μακριά από κόσμο και θόρυβο. ΤΗ ΣΗΚΩΝΟΥΜΕ ΠΑΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΒΟΥΚΙ (ποτέ από τα πτερύγια ή το κεφάλι).

Αν είναι μεγάλο ζώο που θα μεταφερθεί από 2 άτομα τη σηκώνουμε πιάνοντας το καβούκι πίσω από τον αυχένα και πάνω από την ουρά.

👉ΑΚΟΥΜΠΑΜΕ ΤΟ ΖΩΟ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ φροντίζοντας να μη διπλωθούν από κάτω τα πτερύγια του.

👉Φροντίζουμε το ζώο να είναι σε ΠΡΟΦΥΛΑΓΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΧΩΡΟ, ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΡΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΕΡΑ. Τους θερινούς μήνες καλό είναι να σκεπάζεται ιδιαίτερα στα τραύματά του με ένα ΥΓΡΟ ΥΦΑΣΜΑ. Η θερμοκρασία του χώρου δεν πρέπει να πέσει κάτω από τους 15 βαθμούς C. Δεν είναι απαραίτητο, η χελώνα να μπει στο θαλασσινό νερό, ιδιαίτερα όταν είναι τραυματισμένη στο κεφάλι ή εξαντλημένη, τότε ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ, ΕΠΕΙΔΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΝΙΓΕΙ.

👉Αν έχει μπλεχτεί σε δίχτυα ή πετονιά, τα αφαιρούμε πολύ προσεκτικά. Σε καμιά περίπτωση ΔΕΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΤΡΑΒΗΞΟΥΜΕ ΑΓΚΙΣΤΡΙ Ή ΠΕΤΟΝΙΑ ΠΟΥ ΕΞΕΧΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΜΑ Ή ΤΗΝ ΟΥΡΑ.

👌Ελέγχουμε όλα τα πτερύγια για τυχόν ΣΗΜΑΤΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ (tags) και σημειώνουμε τον αριθμό του, αν υπάρχει

👍Κατεβάζουμε ( https://cms.archelon.gr/uploads/Deltio_Ekthalassosis_gr_310cc6c7ba.pdf ) και συμπληρώνουμε το «Δελτίο Εκθαλάσσωσης» προσεκτικά για να βοηθήσουμε τόσο αυτήν όσο και όλες τις άλλες χελώνες, και το στέλνουμε στον ΑΡΧΕΛΩΝ με email: rescue@archelon.gr .

 Για νεκρή θαλάσσια χελώνα: πρέπει ΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΘΕΙ ΣΤΗΝ ΞΗΡΑ, και να ειδοποιηθεί το τοπικό λιμεναρχείο (Δείτε το Ευρετήριο Λιμενικών Αρχών: https://www.hcg.gr/el/epikoinwnia/authority_list/ ) και ο ΑΡΧΕΛΩΝ- Δίκτυο Διάσωσης στο 6941511511 ΠΡΟΣΟΧΗ, ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ Η ΧΕΛΩΝΑ ΝΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΝΕΚΡΗ ΑΛΛΑ ΑΠΛΩΣ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΛΗΘΑΡΓΟ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΟΥΣ ΚΡΥΟΥΣ ΜΗΝΕΣ.  Ειδοποιήστε την ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ για τη νόμιμη υγειονομική ταφή.

 Τώρα το καλοκαίρι, μπορούμε να βοηθήσουμε τις θαλάσσιες χελώνες, με έναν εκπληκτικό τρόπο!! Προστατεύοντας τις φωλιές τους!!

H σποραδική εμφάνιση μεμονωμένων φωλιών θαλάσσιας χελώνας σε διάφορα σημεία της Ελλάδος είναι συνηθισμένη λόγω της εκτεταμένης ακτογραμμής της χώρας. Κάθε φωλιά μπορεί να είναι σημαντική για την μελλοντική επιβίωση των θαλάσσιων χελωνών στην κλιματική αλλαγή. Γι’ αυτό η πληροφορία που έχεις είναι πολύτιμη για τον ΑΡΧΕΛΩΝ και κυρίως για την σωτηρία των θαλάσσιων χελωνών.

 Ίχνη και πιθανή φωλιά στην άμμο

Αν στην παραλία δεν υπάρχουν ανθρώπινες δραστηριότητες που συνιστούν απειλές για την πιθανή φωλιά, δεν χρειάζεται να ληφθεί κάποιο μέτρο. Απλά αποφεύγουμε να τοποθετήσουμε ομπρέλα και ξαπλώστρα κοντά στο σημείο αυτό.

 Αν στην παραλία υπάρχουν ανθρώπινες δραστηριότητες που είναι απειλές για την πιθανή φωλιά (δηλαδή λειτουργούν μαγαζιά, υπάρχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες ) χρειάζεται η ενημέρωση της οικείας Λιμενικής αρχής πριν ληφθούν οποιαδήποτε μέτρα προστασίας (π.χ. ενημέρωση ανθρώπων, περίφραξη χώρου πέριξ της πιθανής φωλιάς, απομάκρυνση ομπρέλας, σβήσιμο φώτων για τα χελωνάκια).

 Χελωνάκια στην παραλία

Δεν πρέπει να αγγίζει ή να μεταφέρει κανείς τους νεοσσούς στη θάλασσα γιατί είναι απολύτως αναγκαίο για την επιβίωση τους να φτάσουν στη θάλασσα με τις δικές τους δυνάμεις. Αν δείτε χελωνάκια να βγαίνουν από φωλιά ημέρα, ανοίξτε ένα διάδρομο στην άμμο και προστατέψτε τα από τον ήλιο, σκιάζοντάς τα, μέχρι να μπουν στην θάλασσα! Και σ’ αυτή την περίπτωση χρειάζεται η ενημέρωση της οικείας Λιμενικής αρχής πριν ληφθούν οποιαδήποτε μέτρα προστασίας (π.χ. ενημέρωση ανθρώπων, σκίαση χώρου πέριξ της φωλιάς, απομάκρυνση ομπρέλας, σβήσιμο φώτων για τα χελωνάκια).




Οι καρχαρίες της Ελλάδος

Οι καρχαρίες είναι ψάρια που ανήκουν στην ομοταξία των χονδριχθύων. Οι χονδριχθύες παίρνουν το όνομα τους από το χόνδρο από τον οποίο είναι κατασκευασμένος ο σκελετός τους, υλικό πιο ελαφρύ και πιο ευλύγιστο από τα οστά. Ζούνε στις θάλασσες της Γης εδώ και 360 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή πολύ πριν εμφανιστούν τα υπόλοιπα ψάρια.

Στη Μεσόγειο απαντώνται 47 είδη καρχαριών εκ των οποίων περίπου 35 ζουν και στα πελάγη μας. Οι καρχαρίες ζουν κατά κύριο λόγο στις ανοιχτές θάλασσες, πολλοί από αυτούς όμως, εισέρχονται συχνά και σε κλειστούς κόλπους (π.χ. Κορινθιακός, Παγασητικός, Σαρωνικός), με σκοπό κυρίως την αναπαραγωγή. Οι καρχαρίες είναι είδη με τεράστια οικολογική σημασία, καθώς βρίσκονται στην κορυφή του τροφικού πλέγματος των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η παρουσία πολλών διαφορετικών ειδών καρχαριών σε μια περιοχή αποτελεί ένδειξη ενός αδιατάραχτου οικοτόπου. Επίσης, ως κορυφαίοι θηρευτές, οι καρχαρίες παίζουν σημαντικό ρόλο στη βιοποικιλότητα μιας περιοχής, καθώς η αλληλεπίδραση με άλλα είδη κρατά τους πληθυσμούς των άλλων ειδών υπό έλεγχο. Η τροφή των καρχαριών αποτελείται γενικά από μεγάλα θηράματα, όπως μεγάλα ψάρια, (τόνοι, μαγιάτικα, κ.α.), άλλους καρχαρίες και σελάχια, θαλάσσιες χελώνες, μεγάλα κεφαλόποδα (χταπόδια) και αρθρόποδα (γαρίδες, καβούρια).



Οι καρχαρίες αποτελούν οργανισμούς ιδιαίτερης σημασίας, όντας ανώτεροι θηρευτές και ακρογωνιαίοι λίθοι της δομής και της ισορροπίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Είναι από τους αρχαιότερους οργανισμούς των θαλασσών με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη νοημοσύνη και κοινωνική δομή. Δυστυχώς μέχρι σήμερα αποτελούν το πλέον παρεξηγημένο θαλάσσιο είδος, κυρίως λόγω αβάσιμων και αντιεπιστημονικών στερεοτύπων κινηματογραφικών ταινιών και αφηγήσεων στα μέσα ενημέρωσης στα οποία παρουσιάζονται ως «άμυαλοι και αδυσώπητοι θηρευτές». Η αντίληψη του κοινού, σε συνδυασμό με τα βιολογικά χαρακτηριστικά τους (πολύ μικρούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς: 2-4 μικρά ανά έτος, εκτεταμένη διάρκεια ζωής) και τις απειλές που αντιμετωπίζουν, εξαιτίας της αλιείας, της ρύπανσης και της υποβάθμισης των θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, έχουν οδηγήσει σε τεράστια μείωση των πληθυσμών τους παγκοσμίως. Στην πρόσφατη έκθεσή του, ο IUCN συμπεραίνει ότι περισσότερο από το 50% των ειδών καρχαριών της Μεσογείου κινδυνεύουν με κατάρρευση του πληθυσμού τους, χαρακτηρίζοντας τη Μεσόγειο ως ένα από τα τρία πιο επικίνδυνα μέρη σε όλο το κόσμο για καρχαρίες. Οι ελληνικές θάλασσες φιλοξενούν σημαντική βιοποικιλότητα καρχαριών με τουλάχιστον 35 είδη να έχουν καταγραφεί έως σήμερα. Από αυτά, τα 17 είδη προστατεύονται από την Εθνική Νομοθεσία, τις Διεθνείς Συμβάσεις και τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, ενώ με βάση την πρόσφατη έκθεση του IUCN, 24 κινδυνεύουν με εξαφάνιση κυρίως λόγω της αλίευσής τους ως παρεμπίπτοντα αλιεύματα.


Τα μέτρα που απαιτείται να ληφθούν για την προστασία των καρχαριών σχετίζονται με τη διεθνή νομοθεσία και την εφαρμογή της στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα. Επίσης, αν και υφίσταται νομοθεσία που προστατεύει διάφορα είδη καρχαριών και τα ενδιαιτήματα τους, στην πραγματικότητα δεν εφαρμόζεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συνεχιζόμενη παράνομη αλιεία με παρασυρόμενα αφρόδιχτα στη Μεσόγειο από χώρες όπως η Τουρκία και το Μαρόκο

Αυτό που μπορεί να κάνουμε όλοι μας σαν καταναλωτές, είναι πρώτα απ’ όλα να σταματήσουμε να καταναλώνουμε γαλέο. Τα διάφορα είδη γαλέου στη χώρα μας (π.χ. δροσίτης, αστρογαλέος και γκριζογαλέος) έχουν υπεραλιευθεί, με αποτέλεσμα πολλές φορές τα εστιατόρια να χρησιμοποιούν - και άρα εμείς να καταναλώνουμε - διάφορα άλλα είδη καρχαριών. Γενικότερα, θα πρέπει να μην καταναλώνουμε καρχαρίες (π.χ. ο γαλάζιος καρχαρίας πωλείται στα super market με την ένδειξη «Γλαυκός»). Επίσης, θα πρέπει να μην επιλέγουμε ποτέ σούπα από πτερύγια καρχαρία, που δυστυχώς σερβίρεται και στη χώρα μας σε κινέζικα εστιατόρια.

Για να ενημερωθείτε πλήρως και να έχετε κάθε πληροφορία για τους Καρχαρίες της Ελλάδας, επισκεφθείτε αυτή την σελίδα: https://isea.com.gr/%ce%b5%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%b5%cf%81%cf%89%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%bf/informative-vulnerable-species/ όπου μπορείτε να βρείτε (και να κατεβάσετε σε μορφή PDF):

  1. Οδηγός Πολίτη για την Προστασία των καρχαριών, των βάτων και των θαλάσσιων χελωνών
  2. Οδηγός Αναγνώρισης Καρχαριών, Βάτων και Χιμαιρών 
  3. Οι χονδριχθύες των Ελληνικών Θαλασσών
  4. Σημαντικές Περιοχές για τους Καρχαρίες & τα Σαλάχια (ISRAs) στην Ελλάδα και την Κύπρο
  5. Ελληνική Λίστα ΧονδριχθύωνΟι χονδριχθείς της Μεσογείου