47-52-30 ΘΕΜΑ: Τα κοχύλια της ακρογιαλιάς
Έπεσα για να κολυμπήσω
κι άφησα την καρδιά μου πίσω
Άφησα την καρδιά μου χάμω
σαν το κοχύλι μες την άμμο
Πέρασαν όλες οι κοπέλες
με τα μαγιό και τις ομπρέλες
Ύστερα πέρασαν οι φίλοι
κανείς δε βρήκε το κοχύλι
Χρόνους και χρόνους κολυμπάω
που να ‘ναι η αγάπη για να πάω
Έφαγε η θάλασσα το βράχο
κι έμεινε το νησί μονάχο.
Οδυσσέας Ελύτης
Τα κοχύλια, που είναι άδεια κελύφη νεκρών θαλάσσιων μαλακίων
(γαστερόποδα και δίθυρα), συχνά βρίσκονται στις ακτές, μέσα στην άμμο ή ανάμεσα
από τα βότσαλα, και δεν είναι λίγοι αυτοί που τα συλλέγουν ως… τουριστικό
ενθύμιο από τις καλοκαιρινές διακοπές τους.
Είμαι σίγουρος πως όλοι σας έχετε πάρει ενθύμιο κάποιο κοχύλι από την παραλία, άλλοι έχετε πάρει περισσότερα και έχετε γεμίσει κάποιο γυάλινο βάζο και άλλοι ενδεχομένως να έχετε αγοράσει μεγάλα εντυπωσιακά κοχύλια για διακόσμηση!
Τα κοχύλια δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα όμορφο δημιούργημα
κάποιων ζωντανών πλασμάτων στη θάλασσα! Όλα
τα κοχύλια ανεξαιρέτως αποτελούν δημιούργημα κάποιου Γαστερόποδου ή Δίθυρου
μαλακίου, που το έφτιαξε με μεράκι. Τα θαλάσσια αυτά ζώα δημιούργησαν το σκληρό
περίβλημα, που βρίσκουμε στην παραλία, για να το χρησιμοποιήσουν σαν «σπίτι»,
να προστατευτούν από τους θηρευτές τους και να επιβιώσουν στις δύσκολες
συνθήκες της θάλασσας. Μάλιστα είναι
κατασκευασμένα με τέτοιον έξυπνο τρόπο, που εξυπηρετούν τον κάτοικό τους πολύ
καλά είτε στο να κινηθεί, είτε στο να προστατευθεί.
Βλέπετε, η επιφάνειά τους είναι γυαλιστερή πολλές φορές,
οπότε το κινούμενο νερό ξεγλιστράει από πάνω τους χωρίς να τα συμπαρασύρει
ιδιαίτερα. Επίσης, το υλικό τους είναι
πολύ ανθεκτικό και δημιουργεί ένα στενό καμπυλοειδές πέρασμα, αποτρέποντας έτσι
τη θραύση αν πχ συγκρουστεί με μια πέτρα και αποτρέποντας τα ψάρια να μπορέσουν
να τα «ξεσπιτώσουν» και να τα καταβροχθίσουν!
Έτσι, όταν βρίσκουμε ένα όστρακο στην παραλία, στην πραγματικότητα βρίσκουμε
τα νεκρά ή πεταμένα υπολείμματα ενός θαλάσσιου πλάσματος!
Τα παιδιά, αλλά όχι μόνο αυτά, συνηθίζουν να μαζεύουν βότσαλα, όστρακα και κοχύλια από τους τόπους των καλοκαιρινών ταξιδιών θέλοντας να κουβαλήσουν μαζί τους στην πόλη ένα χειροπιαστό κομμάτι θάλασσας και διακοπών. Πιθανόν, ενδόμυχα να προβάλλουν σε ένα ρόδινο κοχύλι, ή μια πλουμιστή πέτρα τα συναισθήματα της χαράς, της ανεμελιάς, του παιχνιδιού, τη γεύση της αλμύρας, αναζητώντας τη συνταγή της εσωτερικής ζεστασιάς που μόνο οι ευτυχισμένες στιγμές γνωρίζουν.
«Μπορούμε να παίρνουμε όμως τα κοχύλια και τις πέτρες από
τις παραλίες;»
Σε αυτή την ερώτηση θα απαντήσουμε, αφού πρώτα αποκτήσουμε
κάποιες ελάχιστες γνώσεις και μπορούμε να αναγνωρίζουμε κάποια κοχύλια που
βρίσκουμε στην παραλία.
Διαβάζουμε στο βιβλίο «Η ζωή στις Ελληνικές Θάλασσες και στην Μεσόγειο»
των Noelle και Ντίνου Συμεωνίδη (Mediterraneo Editions),ότι τα κοχύλια προέρχονται από
την συνομοταξία των Μαλακίων και είναι τα Γαστερόποδα (πεταλίδες, τρίτωνας,
κώνος, πορφύρα, κλπ) και τα Δίθυρα (μύδια, κυδώνια, χτένια, κλπ)
.png)
Πως ακούγεται η θάλασσα μέσα από ένα κοχύλι;
Όταν είμασταν παιδιά, ακουμπώντας το αυτί μας σε ένα
γιγάντιο κοχύλι, πιστεύαμε ότι ακούγαμε τη θάλασσα! Και αυτό μας διεύρυνε την καλοκαιρινή μαγεία
και ιδιαίτερα της θάλασσας. Πλέον πολλοί
από εμάς ξέρουμε ότι δεν είναι ο ήχος της θάλασσας, αλλά μάλλον κάτι άλλο…
Είναι πολύ απλά ο ήχος από την κυκλοφορία του αίματος στο αυτί μας! Το αυτί μας έχει φλέβες. Οι φλέβες αυτές πάλλονται. Οι απόηχοι αυτών των παλμών φυσικά είναι τόσο μικροί, που δεν τους ακούμε. Αν ενισχυθούν όμως, τότε τους ακούμε…
Το κοχύλι αποτελείται από ένα υλικό που είναι πλήρως
ηχομονωτικό. Το σχήμα του είναι τέτοιο
που μπορεί να «μεγαλώσει» έναν θόρυβο(κάτι σαν ηχείο) και ενισχύεται
περισσότερο επειδή δημιουργείται και ηχώ μέσα του. Όσο περισσότερο πιέσουμε το κοχύλι στο αυτί
μας, τόσο καλύτερη μόνωση θα πετύχουμε.
Έτσι, πολύ απλά, όταν βάλουμε το κοχύλι στο αυτί μας,
απομονώνονται οι εξωτερικοί ήχοι, ενισχύεται κατά πολύ ο θόρυβος που υπάρχει
από μέσα του (που ο μόνος θόρυβος είναι οι φλέβες στο αυτί…) κι έτσι ακούμε
αυτόν τον ήχο που μοιάζει με αυτόν της θάλασσας!
Μαζεύουμε κοχύλια από την παραλία;
1) Μην παίρνετε τίποτα που είναι ζωντανό! Αυτό μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά αυτά τα ζώα είναι άτομα που όπως εσείς και εγώ, προσπαθούν να ζήσουν τη ζωή τους. Η ιδέα της θανάτωσης ενός ζώου μόνο και μόνο για να επιδείξουμε κάποια από τα μέρη του σώματός τους (όπως το κυνήγι τροπαίων) μπορεί να ακούγεται αηδιαστική, αλλά πολλοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να κάνουν ακριβώς αυτό για να έχουν ένα κοχύλι ή έναν αστερία στο ράφι τους.
Συμβουλή: Αν βρείτε ένα ζωντανό πλάσμα που έχει
ξεμείνει στην άμμο, ό,τι κι αν είναι αυτό (ένα όστρακο, ένας
αστερίας, ένα καβούρι, ένας αχινός ή ένα θαλάσσιο αγγούρι), μη διστάσετε να το
σηκώσετε απαλά με το χέρι σας (αν δεν μπορεί να σας βλάψει) ή με έναν κουβαδάκι και
να το επιστρέψετε απαλά στη θάλασσα όσο πιο βαθιά μπορείτε να περπατήσετε. Μην το πετάξετε σαν μπαλάκι του τένις! Οι πιθανότητες να επιβιώσουν
αυτά τα ζώα στον καυτό ήλιο είναι αρκετά μικρές, εκτός αν η επόμενη παλίρροια ή
τα κύματα τα επιστρέψει σύντομα στη θάλασσα. Ναι, μπορεί να τα ξεβράσει ξανά η
θάλασσα, αλλά επιστρέφοντας τα στον ωκεανό τους δίνετε τουλάχιστον μια
ευκαιρία.
Μια σημείωση σχετικά με τα μαγαζιά με κοχύλια: Σχεδόν κάθε εντυπωσιακό κοχύλι που πωλείται σε ένα μαγαζί προέρχεται από ένα ζωντανό ζώο που σκοτώθηκε, με μοναδικό σκοπό την κατασκευή ενός σουβενίρ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρίσκονται σε τόσο τέλεια κατάσταση. Ορισμένα αλιεύονται ακούσια ως "παρεμπίπτοντα αλιεύματα" από την εμπορική αλιεία και άλλα συλλέγονται σκόπιμα. Αν δεν θα σκοτώνατε ένα ζωντανό ζώο στην παραλία για τη συλλογή σας, τότε δεν θα έπρεπε ούτε να αγοράσετε ένα από ένα κατάστημα με κοχύλια.
2) Αφήστε σπειροειδή κελύφη Τα Καβούρια Ερημίτες (Hermit crabs) εξαρτώνται από τα άδεια σπειροειδή κελύφη όλων των μεγεθών για την επιβίωσή τους. Τα σπειροειδή κοχύλια είναι μερικά από τα πιο όμορφα κοχύλια που μπορείτε να βρείτε. Αλλά υπάρχει ένας άλλος συλλέκτης εκεί έξω που τα χρειάζεται ακόμα περισσότερο από εσάς: ο ερημίτης κάβουρας.
Υπάρχουν περισσότερα από χίλια είδη ερημίτη καβουριών παγκοσμίως, και καθένα από αυτά εξαρτάται από τα άδεια θαλάσσια όστρακα για την επιβίωσή του. Φυσικά δεν θα παίρνατε ένα κοχύλι που είχε ήδη ένα ζωντανό ερημίτη καβούρι μέσα του, αλλά παίρνοντας άδεια κοχύλια από την παραλία στερείτε από τους ίδιους αυτούς ερημίτες καβούρια από το επόμενο σπίτι τους. Καθώς οι ερημίτες μεγαλώνουν, πρέπει να μετακομίσουν σε όλο και μεγαλύτερα κελύφη. Εάν ένας ερημίτης κάβουρας δεν μπορεί να βρει ένα μεγαλύτερο κέλυφος, θα πεθάνει από έκθεση ή θήρευση…
Μερικοί αναγκάζονται να βρουν καταφύγιο και στα σκουπίδια που κατακλύζουν τις θάλασσες!
Αν αισθάνεστε ότι πρέπει να έχετε ένα συγκεκριμένο σπειροειδές όστρακο για τη συλλογή σας, πάρτε μόνο ένα και αφήστε τα υπόλοιπα για κάποιον που το χρειάζεται πραγματικά!
3) Βγάλτε μόνο φωτογραφίες γιατί μια μεγάλη ποικιλία
φυτών και ζώων εξαρτάται από τα νεκρά όστρακα για την επιβίωσή τους.
Όλα τα όστρακα παίζουν κάποιο ρόλο στα φυσικά οικοσυστήματα.
Αν κάποιος περνούσε καθημερινά από την αυλή σας και μάζευε μια χούφτα χώμα,
λέγοντας στον εαυτό του "δεν το χρειάζονται αυτό το χώμα, τι κακό θα κάνει
μια χούφτα;" ίσως να εκνευριζόσασταν λίγο. Αν εκατό άνθρωποι το έκαναν
αυτό κάθε μέρα, ίσως αρχίσετε να παρατηρείτε κάποια δυσάρεστα αποτελέσματα στο
δικό σας οικοσύστημα, όπως ότι το γρασίδι σας έχει εξαφανιστεί και το σπίτι σας
διαβρώνεται. Το ίδιο ισχύει και για τα κοχύλια στις παραλίες.
Σε ένα άλλο μέρος του κόσμου, στον Μαυρίκιο, έχει
υπολογιστεί ότι το 60% των οστράκων έχει εξαφανιστεί. Αυτό οφείλεται στους
τουρίστες που παίρνουν ένα κομμάτι των παραλιών του Μαυρίκιου στο σπίτι τους.
Διαβάστε παρακάτω μερικά από τα πιο προφανή παραδείγματα για
το πώς η υγιής παρουσία κοχυλιών ωφελεί τα ζώα, τα φυτά και τα οικοσυστήματα:
1) Τα θαλάσσια χόρτα, τα κοράλλια και οι ανεμώνες
χρησιμοποιούν συχνά κοχύλια για να αγκυροβολήσουν στον πυθμένα του ωκεανού.
2) Πολλά πλάσματα αρέσκονται να εγκαθιστούν τα σπίτια τους
πάνω σε νεκρά κοχύλια, όπως οι αγκαθωτές πεταλίδες, οι λιμπέτες και οι χιτώνες.
_(36011003755).jpg)
3) Ορισμένα πλάσματα χρησιμοποιούν τα νεκρά όστρακα για να καμουφλάρονται, όπως οι αχινοί.
4) Τα μικρά ψάρια και τα χταπόδια χρησιμοποιούν τα απορριφθέντα κοχύλια για κάλυψη και καταφύγιο..
5) Άλλοι οργανισμοί σκάβουν μέσα σε νεκρά κελύφη για να
επιβιώσουν, συμπεριλαμβανομένων των ενδολιθικών φυκών και των σφουγγαριών.
6) Κομμάτια παλαιών κελυφών χρησιμοποιούνται ως δομικά υλικά από μια ποικιλία χερσαίων ζώων. Για παράδειγμα, το πτηνό Θαλασσοσφυριχτής (Charadrius melodus) που φωλιάζει στην παραλία, χρησιμοποιεί όστρακα για να καμουφλάρει τη φωλιά του.
7) Διάφορα θαλάσσια ζώα χρησιμοποιούν επίσης κοχύλια ως
οικοδομικό υλικό. Ορισμένα θαλάσσια σκουλήκια χρησιμοποιούν κομμάτια κοχυλιών
για να κατασκευάσουν τους προστατευτικούς σωλήνες μέσα στους οποίους ζουν.
8) Τα πουλιά, τα καβούρια και πολλοί άλλοι οργανισμοί
εξαρτώνται από τα υπολείμματα των θαλάσσιων πλασμάτων που ξεβράζονται για
τροφή.
Θυμηθείτε, ότι ένα άδειο όστρακο που ξεβράστηκε από τα
κύματα σήμερα μπορεί να καταλήξει ως άδειο όστρακο πίσω στον ωκεανό αύριο, όπου
χιλιάδες πλάσματα βασίζονται σε αυτό για την επιβίωσή τους.
Είμαι σίγουρος πως νιώθετε την ανάγκη να αποκτήσετε μερικά από τα όμορφα κοχύλια που
Αλλά για σκεφτείτε ότι έχετε στα χέρια σας έναν άλλο τρόπο να συλλέγετε κοχύλια: μια φωτογραφική μηχανή στο κινητό σας! Ξεκινήστε μια φωτογραφική συλλογή κοχυλιών που θα προβάλετε και στα κοινωνικά σας δίκτυα! Για την αναγνώρισή τους μπορούν να σας βοηθήσουν βιβλία -οδηγοί αναγνώρισης που κυκλοφορούν.
.jpg)