42. Εμέσματα ή Pellets: γρίφοι για δυνατούς λύτες!

 42/52/25 ΘΕΜΑ: Εμέσματα ή Pellets: γρίφοι για δυνατούς λύτες!


Πριν περίπου 40 χρόνια βρήκα σε ένα πλακόστρωτο μερικές τρίχινες «μπαλίτσες» από τις οποίες εξείχαν κοκαλάκια. Από φυσιολατρική περιέργεια τα μάζεψα με προσοχή και προσπάθησα να λύσω τον γρίφο τους! Ευτυχώς ένας πολύ χρήσιμος γαλλικός οδηγός-βιβλίο που αγόρασα εκείνη την εποχή (δεν υπήρχε internet να ψάξω), «GUIDE DES TRACES D’ANIMAUX”, P.Bang & P.Dahlstrom, μου έδωσε στην σελίδα 194, την λύση!

Ήταν pelotes de rejection (γαλ.), pellets (αγγ.), εμετικά σύμπηκτα ή εμέσματα. Πρόκειται για σβόλους οι οποίοι αποτελούνται από τα λιγότερο χωνεμένα μέρη της τροφής κάποιων πτηνών, τα οποία παράγονται σε ξεχωριστό τμήμα του στομαχιού τους και στη συνέχεια τα αποβάλλουν από το στόμα.  Τα υπολείμματα αυτά αποτελούνται συνήθως από τρίχες, φτερά και οστά από την τροφή που έχουν συλλάβει και καταναλώσει κατά το τελευταίο τους γεύμα.


Τα εμέσματα συχνά συγχέονται οπτικά με τα περιττώματα θηλαστικών, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για άπεπτη τροφή που αποβάλλουν τα πουλιά και αποτελεί απόλυτα φυσιολογική διαδικασία γι' αυτά. Βρίσκονται συνήθως εκεί όπου τα πουλιά έχουν τραφεί, κουρνιάσει ή φωλιάσει, και αν και είναι υγρά και μαλακά όταν είναι φρέσκα, σύντομα στεγνώνουν και σκληραίνουν.


Όλα τα πτηνά παράγουν αυτά τα σφαιρίδια, ανάλογα με το τι έχουν φάει, αν και ορισμένα είναι πιο εμφανή από άλλα. Αυτά που βρίσκονται συχνότερα είναι αυτά των αρπακτικών που τρέφονται με θηλαστικά και πτηνά - η γούνα, τα οστά και τα φτερά παραμένουν άπεπτα.

Σε άλλα είδη πτηνών, τα κόκαλα και τα λέπια ψαριών, οι σπόροι, η φυτική ύλη, τα όστρακα και τα υπολείμματα εντόμων μπορεί να είναι όλα συσκευασμένα σε ένα μόνο σφαιρίδιο. Ορισμένα μεγάλα θαλασσοπούλια, όπως οι γλάροι, καταπίνουν ολόκληρα τα γεύματά τους και έτσι τα εμέσματα περιέχουν σχεδόν άθικτα οστά και φτερά, όπως βλέπετε και στους πίνακες που έχω φτιάξει.

Η αναζήτηση και η παρατήρηση αυτών των εμεσμάτων μπορεί να είναι μια λίγο αηδιαστική (για ορισμένους) διαδικασία αλλά μας δίνει πολλές πληροφορίες για το διαιτολόγιο των πτηνών, για τις συνήθειες τους και για τους χώρους που συχνάζουν. Μπορείτε να βρείτε εμέσματα μέσα ή κοντά στις φωλιές, καθώς και κάτω από τα δέντρα, τους βράχους ή τους στύλους του φράχτη, στους οποίους έχει κάτσει ένα πουλί.  Βρίσκω συναρπαστική την ανάλυση αυτών των εμεσμάτων, γιατί αποτελεί έναν γρίφο που λύνεται σιγά-σιγά καθώς περνούμε στην διαδικασία ανοίγματος και διαχωρισμού των υλικών που τα αποτελούν (θα την περιγράψουμε παρακάτω).


Στον ΠΙΝΑΚΑ βλέπουμε μερικά χαρακτηριστικά σφαιρίδια εμεσμάτων δίπλα στα πτηνά που τα δημιουργούν. Πιο αναλυτικά:

Γερακίνα: Μέγεθος 4.5-6cm, μεγάλο, με γούνα και φτερά, αλλά λίγα κόκαλα, καθώς η τροφή διαλύεται. Το βρίσκουμε κάτω από δέντρα και τηλεγραφικούς στύλους και σε χωράφια.

Κιρκινέζι: Μέγεθος 2-4cm, γούνα, οστά μικρών θηλαστικών και λέπια και οστά ερπετών. Το βρίσκουμε κάτω από φωλιές και από τρύπες σε δέντρα.

Πετρίτης: Μέγεθος 2-6 cm, παχύ και στρογγυλεμένο, με μικρά φτερά από πτηνά και ενίοτε κόκαλα. Το βρίσκουμε εκεί που τους αρέσει να ξεκουράζονται, κτίρια ή βράχια.

Ξεφτέρι: Μέγεθος 5-6 cm, μικρό σε σχήμα σταγόνας, με πολλά μικρά φτερά.

Χουχουριστής: Μέγεθος 2-5 cm, μέτριου μεγέθους, με γούνα και κόκαλα από μικρά θηλαστικά, καθώς και κρανία και κόκαλα μικρών πτηνών. Το βρίσκουμε συνήθως κάτω από δένδρα που κουρνιάζουν.

Γιγαντόγλαρος: Μέγεθος 3,5 – 5,5 cm, μεγάλα, χαλαρά, ινώδη- υπολείμματα φυτών, εντόμων, ψαριών και θηλαστικών. Τρώει μικρά θαλασσοπούλια και θηλαστικά ολόκληρα.

Ασημόγλαρος: Μέγεθος 2,5 – 5 cm, Χονδρό, ινώδες, χαλαρό, κίτρινο-καφέ- χόρτο, μέρη εντόμων, σιτηρά, οστά, κρανία, οστά ψαριών, λέπια. Τα βρίσκουμε κοντά σε φωλιές.

Καρακάξα: Μέγεθος 3,5 – 4,5, Επιμήκη και μυτερά- μείγμα από σπόρους, κομμάτια χόρτου, φτερά εντόμων, οστά και γούνα. Το βρίσκουμε σε χορτολιβαδικές εκτάσεις.

Χαβαρόνι: Μέγεθος 3 – 4 cm, Φυτική ύλη, σπόροι, υπολείμματα εντόμων. Βρίσκονται στους χώρους που φωλιάζουν και στα χωράφια όπου τρέφονται.

Κότσυφας:Μέγεθος 1 – 2 cm, Πυκνά, μικρά, κοντά, ωοειδή- γεμάτα μέρη σώματος εντόμων και κουκούτσια φρούτων. Τα βρίσκουμε σε χλοοτάπητες και χώρους φαγητού τους.

Κοκκινολαίμης: Μέγεθος 1 cm, σε μέγεθος σταφίδας, με έντομα, ξυλοφάγους, σπόρους, μέρη σαρανταποδαρούσας. Κοντά σε φωλιές ή κάτω από αγαπημένες τραγουδιστικές θέσεις.

Κοκκινοσκέλης: Μέγεθος 1 -2 cm., Μικρά, υγρά, χαλαρά- με υπολείματα από καβουράκια, σπόροι, άμμος, σκουλήκια, θραύσματα οστράκων. Τα βρίσκουμε σε ακτές και υγροτόπους.

 

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ


ΛΥΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΓΡΥΦΟ:
ΤΙ ΚΡΎΒΕΤΑΙ ΣΤΟ ΈΜΕΣΜΑ ΕΝΟΣ ΑΡΠΑΚΤΙΚΟΥ ΝΥΚΤΟΒΙΟΥ ΠΤΗΝΟΥ;

Οι περισσότερες κουκουβάγιες παράγουν ένα ή δύο σφαιρίδια εμεσμάτων την ημέρα, τα οποία συνήθως βρίσκονται στις θέσεις που κουρνιάζουν. Προσέξτε ν α μην ενοχλήσετε μια κουκουβάγια που κουρνιάζει!

Η ανάλυση σφαιριδίων κουκουβάγιας είναι μια διασκεδαστική, ενδιαφέρουσα και εκπαιδευτική δραστηριότητα τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες (αν και τα παιδιά θα πρέπει να επιβλέπονται.

Τα οστά των μικρών θηλαστικών στο εσωτερικό τους μπορούν συνήθως να προσδιοριστούν ως προς το είδος τους.  Τα σφαιρίδια από το ίδιο είδος μπορεί να διαφέρουν σε μέγεθος και σχήμα, καθώς και σε χρώμα καθώς τα σφαιρίδια γερνούν. Το σημείο στο οποίο βρίσκεται ένα pellet μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του είδους που το παρήγαγε. Για παράδειγμα, οι κουκουβάγιες πολύ σπάνια βρίσκονται μέσα σε κτίρια ή σε κοιλότητες δέντρων.

Προσοχή όμως γιατί και άλλα πουλιά, όπως οι γερακίνες, τα ξεφτέρια, τα χαβαρόνια, οι ερωδιοί, οι γλάροι ακόμα και η αλκυόνα και ο κοκκινολάιμης, παράγουν επίσης σφαιρίδια, τα οποία παρέχουν εξαιρετικές ενδείξεις για το τι έχουν φάει τα πουλιά.

Πρέπει να προσέξετε ιδιαίτερα γιατί ορισμένα περιττώματα θηλαστικών μπορούν να θεωρηθούν λανθασμένα ως εμέσματα, ιδίως αυτά των σαρκοφάγων ή παμφάγων, όπως οι βίδρες και οι αλεπούδες, τα οποία συχνά περιέχουν οστά και τρίχες.


Τι θα χρειαστείτε;

  1. Ένα έμεσμα ενός νυκτόβιου αρπακτικού
  2. Μεγεθυντικό φακό
  3. Οδοντογλυφίδες ή καλαμάκια για σουβλάκι
  4. Τσιμπιδάκι (λαβίδα)
  5. Γυάλινο βάζο ή πλαστικό ανακυκλώσιμο κουτί (πχ γιαουρτιού)
  6. Νερό
  7. Χαρτοπετσέτες
  8. Γάντια μιας χρήσης & μάσκα
  9. Αντισηπτικό
  10. Κόλλα
  11. Χαρτόνι Α4 με εκτυπωμένο τον σκελετό

 


Οδηγίες:

1 Φορέστε τα γάντια και την μάσκα μιας χρήσης.

2 Τοποθετήστε προσεκτικά το έμεσμα μέσα στο κουτί ή το βάζο και ρίξτε νερό μέσα σε αυτό.

3 Αφήστε το έμεσμα μέσα στο νερό να μουλιάσει για 3-5 λεπτά.

4 Βγάλτε το έμεσμα από το νερό, τοποθετήστε το πάνω σε μια χαρτοπετσέτα και χρησιμοποιώντας τσιμπιδάκια και οδοντογλυφίδες (ή απλώς με τα χέρια σας με γάντια μιας χρήσης), προσπαθήστε να ανοίξετε προσεκτικά το έμεσμα και να βγάλετε από μέσα το περιεχόμενό του. Πρέπει να φοράτε μάσκα!

5 Χρησιμοποιήστε νερό για να καθαρίσετε τα κόκκαλα που βρήκατε μέσα στο έμεσμα.

6 Εξετάστε προσεκτικά το περιεχόμενο του σβώλου.

7 Μπορείτε να ανακαλύψετε ποιο ήταν το γεύμα του πουλιού το προηγούμενο βράδυ, με τις πληροφορίες του πίνακα;

8 Κολλήστε τα κόκαλα πάνω σε ένα χαρτονάκι με το σχέδιο του σκελετού. Προσπαθήστε να τα αναγνωρίσετε (π.χ σιαγόνα, κρανίο, λεκάνη, σπόνδυλοι κλπ).

 


Για να προετοιμαστείτε καλύτερα για την ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ, μπορείτε να παρακολουθήσετε τα παρακάτω videάκια στο YouTube:

Πώς να εξερευνήσετε μια «πελλέτα» κουκουβάγιας


Η εθελόντρια Lucy Haskell εξηγεί τι μπορείτε να μάθετε για τη ζωή των κουκουβάγιας εξετάζοντας τα εμέσματά τους. Μάθετε τι εξοπλισμό θα χρειαστείτε, πώς να τεμαχίζετε και να καθαρίζετε τα οστά που βρίσκονται μέσα, και πώς να αναγνωρίζετε και να ταξινομείτε ό,τι βρίσκετε.  https://youtu.be/aY1zsBH0vnk

 

Τι τρώνε οι κουκουβάγιες; | Διαχωρισμός των εμεσμάτων της κουκουβάγιας


Σήμερα εξετάζουμε τον συναρπαστικό κόσμο των pellets της κουκουβάγιας.

Μπορεί να σκεφτείτε ότι είναι αηδιαστικό! Αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά που μπορούμε να μάθουμε από αυτά τα μικρά δώρα που αφήνουν πίσω τους. https://youtu.be/PJefEUvpKik