Τα παιδιά
είναι εκ φύσεως περίεργα για τον κόσμο τους και τους αρέσει να εξερευνούν το
περιβάλλον τους. Λόγω του ερευνητικού
τους μυαλού, τα παιδιά ανυπομονούν να μάθουν γιατί τα πράγματα είναι όπως είναι
και κάνουν πολλές ερωτήσεις για το άμεσο περιβάλλον τους. Σε μια βόλτα στη φύση
τα παιδιά ακούγονταν να ρωτούν: "Αναρωτιέμαι τι να βρίσκεται κάτω από το
χώμα;". "Τι τρώει αυτό το πουλί;" "Μυρίζει αυτό το
λουλούδι;" και "Γιατί μαλώνουν τα μυρμήγκια;". Η ηλικία του
Δημοτικού, είναι η πιο κατάλληλη για να ενθαρρύνουμε και να καλλιεργήσουμε τα
πρώιμα ενδιαφέροντα για τη φύση.
Η αξία της εκπαίδευσης
μέσα στη φύση και μέσω της φύσης, για την ανάπτυξη των παιδιών, υποστηρίζεται
από τις παρακάτω δυνατότητες-αρχές:
1. Η
εκπαίδευση στη φύση παρέχει ένα σημαντικό θεμέλιο εμπειριών και βοηθά τα παιδιά
να κατανοήσουν τον κόσμο τους. Για να αναπτύξουν την εκτίμηση και την αγάπη για
τη φύση τα παιδιά πρέπει να συμμετέχουν σε πολλές επαναλαμβανόμενες και
ποικίλες δράσεις καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Τα παιδιά ηλικίας Δημοτικού, χρειάζονται
χρόνο για να βιώσουν, να εξερευνήσουν και να επεξεργαστούν πληροφορίες
προκειμένου να τις κατανοήσουν και να τις ενστερνιστούν.
2. Η
εξερεύνηση της φύσης παρέχει στα παιδιά πολλές ευκαιρίες που υπερβαίνουν τη
γλώσσα και τη φυλή. Όλα τα παιδιά μπορούν να εκτιμήσουν την ομορφιά, το θαύμα
και τις κοινές εμπειρίες που προσφέρει η φύση. Ανεξάρτητα από την περιοχή στην
οποία ζουν τα παιδιά, μπορούν να μάθουν για γεγονότα που σχετίζονται με το
περιβάλλον τους.
3. Οι
εμπειρίες στη φύση μπορούν να παρέχουν το πραγματικό πλαίσιο για την δημιουργία
πολλών δραστηριοτήτων, πέραν αυτών που συνήθως προβάλλονται. Οι εμπειρίες με τη φύση μπορούν να βοηθήσουν
στην ενίσχυση εννοιών που ενδιαφέρουν πολύ τα παιδιά και μπορούν να διευρύνουν
το πλαίσιο της μάθησής τους.
4. Οι
εμπειρίες με τη φύση μπορούν να βοηθήσουν στην τόνωση της φυσικής περιέργειας
των παιδιών για τον κόσμο τους.
5. Οι
εμπειρίες στη φύση μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν σεβασμό για τα
έμβια όντα. Τα παιδιά που τείνουν να εκτιμούν τα έμβια όντα και κατανοούν τη
σημασία των σχέσεων μεταξύ τους θα είναι λιγότερο πιθανό να τα βλάψουν ή να τα
καταστρέψουν.
Η εκπαίδευση
στη φύση πρέπει να έχει και συγκεκριμένους στόχους, όπως:
- να αναπτύξουν σεβασμό και εκτίμηση όλων των μορφών της φύσης.
- να κατανοήσουν τις σχέσεις μεταξύ οικοτόπων και ανθρώπων.
- να μάθουν γεγονότα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη σκέψη και τις δεξιότητες συλλογισμού.
- να γίνουν παρατηρητές του περιβάλλοντος.
- να χρησιμοποιούν τις αισθήσεις για να μάθουν για το περιβάλλον.
- να γνωρίσουν νέα ενδιαφέροντα και περιοχές στο άμεσο περιβάλλον τους.
- να κάνουν ερωτήσεις, να εξερευνούν, να ανακαλύπτουν και να διασκεδάζουν.
- να εκτιμήσουν την ομορφιά της φύσης.
- να μάθουν να ξεπερνούν τυχόν φόβους που μπορεί να έχουν αποκτήσει.
- να μάθουν να είναι προσεκτικοί στη φύση, όταν είναι απαραίτητο!
Η ενσωμάτωση
της ευαισθητοποίησης για τη φύση στα προγράμματα οργανωμένων ομάδων παιδιών (π.χ.
Προσκοπισμός), κάνει κατανοητές στα παιδιά πολλές σημαντικές έννοιες, όπως η
αισθητική, ο σεβασμός, η φροντίδα για τη γη και τα πλάσματά της και οι
αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ανθρώπου και του περιβάλλοντος. Καθώς ο κόσμος
γίνεται πιο πυκνοκατοικημένος και μολυσμένος και καθώς ορισμένα ζώα και φυτά
κινδυνεύουν με εξαφάνιση, μπορεί να ενισχυθεί ο ρόλος που διαδραματίζουμε όλοι
μας στην προστασία ή την καταστροφή της Γης μας. Μέσω της μελέτης της φύσης, τα
παιδιά μπορούν να μάθουν πώς επηρεάζουν τα ίδια το περιβάλλον καθώς και πώς το
περιβάλλον επηρεάζει την ζωή τους. Έχοντας μεγάλη ποικιλία και δυνατότητα ευκαιριών
να βιώσουν και να εξερευνήσουν τη φύση, τα παιδιά θα εκτιμήσουν τον φυσικό
κόσμο που τα περιβάλλει και ελπίζουμε να μεταφέρουν τις ευαισθησίες που θα
αναπτύξουν και τις γνώσεις που θα αποκτήσουν και σε άλλες καταστάσεις της ζωής
τους.
Θεόδωρος Μπένος Πάλμερ, Μάρτιος 2024